علت کمر درد؛ سیاتیک، سرطان ستون فقرات و اضطراب و استرس

 

علت کمر درد

علت کمر درد در یک یا دو مورد خلاصه نمی شود! همانطور که می دانید ساختار کمر انسان مانند بسیاری دیگر از بخش های بدن، پیچیده است. کمر از اجزای مختلفی نظیر تاندون، رباط، استخوان، دیسک، عضلات و… تشکیل شده که در یک هماهنگی بی نظیر با یکدیگر کار می کنند و این بخش را به تحرک وا می دارند.

 

چنانچه یکی از اجزاء کمر دچار مشکل شود، کل سیستم درگیر شده و اختلالاتی در عملکرد این بخش از بدن ایجاد می شود. به قول معروف چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار! می پرسید چه مشکلاتی؟ از اسپاسم عضلانی گرفته تا کشیدگی عضلات، کشیدگی رباط و…که هر یک به نوبه خود، علت کمر درد است.

علت کمر درد ، عمدتاً رفتارهای غیر اصولی است که از ما انسان ها سرمی زند! مثلاً بلند کردن اشیاء سنگین، حرکات نادرستی که هنگام ورزش انجام می دهیم، پرش از بلندی و…

علت کمر درد را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد:

 

بلند کردن اجسام سنگین وزن: آسیب های بلند کردن اجسام سنگین به ناحیه کمر، جبران ناپذیر است! این کار به توانایی بالایی احتیاج دارد و باید مطابق با اصول انجام شود. اگر نسبت به این موضوع بی توجه باشید و باری را بلند کنید که تحمل وزن آن از ظرفیت شما خارج باشد، باید منتظر درد کمر باشید!

انجام ورزش های حرفه ای: ورزش از پایه های سلامت است. مادامی که به ورزش کردن اهتمام می ورزید، بدن سالم و شادابی دارید و از بیماری ها دور خواهید بود. اما یادتان باشد که برای ورزش کردن به سراغ رشته هایی بروید که متناسب با توانایی شما باشد. تمرینات سنگین ورزشی، آن هم بدون آمادگی قبلی، باعث رگ به رگ شدن کمر و گرفتگی عضلات می شود.

آرتروز: آرتروز، از شایع ترین بیماری هایی است که سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان درگیر می کند. بر اثر آرتروز، غضروف های مفصلی در قسمت های مختلف از بدن، از بین می رود و فعالیت های حرکتی بیمار، متاثر از این موضوع، دچار مشکل می شود؛ در نتیجه، بیمار درد و ناراحتی در کمر خود احساس می کند.

بد خوابیدن: بد خوابیدن دیگر علت کمر درد است. فراموش نکنید که شما یک سوم از شبانه روز را به خوابیدن اختصاص می دهید؛ پس وضعیت بدن در هنگام خواب بسیار مهم است. خوابیدن به طرز نادرست، موجب فشار به کمر و ایجاد درد در این ناحیه خواهد شد.

بد نشستن: اگر به طرز نادرستی بنشینید و این عادت را در درازمدت ترک نکنید، به مرور زمان، درد کمر به سراغتان می آید. البته فقط بد نشستن نیست؛ ایستادن ناصحیح و تکرار آن، می تواند علت کمر درد شما باشد.

انجام فعالیت های سنگین: فعالیت سنگینی که انجام آن فراتر از توانایی شما باشد، زمینه را برای بروز درد کمر فراهم می کند. به ویژه اگر بدون آمادگی قبلی بخواهید آن را انجام دهید که در این صورت فشار زیادی به کمر وارد شده و با گرفتگی عضلات، درد شدیدی ایجاد می شود.

شکسته شدن ستون فقرات: شکستگی ستون فقرات که گاه علت کمر درد شما بوده، ناشی از بروز حوادثی مانند تصادف است. با شکستگی ستون فقرات، کمر آسیب می بیند. اینجاست که ضمن احساس درد شدید، توان حرکت کردن را نیز از دست می دهید.

سقوط از ارتفاع: گاهی علت کمر درد، سقوط از بلندی است. افتادن از نردبام، پله، چهارپایه و… همگی درد کمر  شدیدی را به دنبال دارد. با سقوط از ارتفاع، اندام های حرکتی ناحیه کمر و استخوان ها به شدت آسیب می بینند.

نگه داشتن گوشی تلفن همراه با شانه: آیا دیده اید برخی افراد موقع صحبت کردن با گوشی تلفن همراه، آن را بین شانه و سر قرار می دهند تا همزمان بتوانند با دست دیگر، سایر کارهایشان را انجام دهند؟ آیا می دانستید تکرار چندین و چند باره این کار، علت کمر درد است!؟ می رسید چرا؟ زیرا نگه داشتن شانه و سر در چنین حالت نامطلوبی، آن هم به مدت طولانی، موجب فشار به عضلات گردن و پشت شده و درد کمر ایجاد می کند.

اضطراب و استرس: آمارها نشان می دهد کسانی که در مشاغل پراسترس کار می کنند و یا به هر دلیلی از اختلالات روحی و روانی رنج می برند، بیشتر از دیگران به درد کمر مبتلا می شوند. شاید برای تان جالب باشد بدانید علت کمر درد بسیاری از شما در طول زندگی، تشویش و استرسی است که هر از گاهی با آن روبرو می شوید. اگر زود به زود عصبی می شوید و یا هنوز نتوانسته اید راهی برای مقابله با اضطراب و دل نگرانی هایتان پیدا کنید، باید منتظر درد کمر باشید.

تنگی کانال نخاعی: گاهی علت کمر درد، تنگی کانال نخاعی است. تنگی کانال نخاعی، معمولاً با افزایش سن رخ می دهد و هر چه سن بالاتر می رود، شدت می یابد. کسانی که از تنگی کانال نخاعی رنج می برند، با کمی راه رفتن و ایستادن در یک وضعیت، درد را در ناحیه باسن، ران و ساق پا احساس می کنند.

سرطان ستون فقرات: سرطان ستون فقرات، از جمله بیماری‌های نادری است که غالباً مردان به آن مبتلا می‌شوند. این عارضه، بیمار را ناتوان از ایستادن و راه رفتن می‌کند و ضعف عضلانی شدیدی را به همراه دارد. تومورهای سرطانی، در خود نخاع و یا در رشته‌های عصبی نخاع، اطراف ستون فقرات و یا حتی در استخوان‌های تشکیل دهنده ستون مهره‌ها تشکیل می‌شوند. علاوه بر سرطان‌هایی که به طور اولیه بافت‌های تشکیل دهنده ستون مهره‌ها را درگیر می‌کند، سرطان دیگر قسمت‌های بدن نیز ممکن است به شکل متاستاز، به استخوان‌های ستون فقرات برسد. از شایع‌ترین این سرطان‌ها می‌توان به سرطان پستان و سرطان پروستات اشاره کرد.

سیاتیک: بزرگترین عصب بدن سیاتیک نام دارد. سیاتیک، عصبی است که از باسن آغاز شده و ران، ساق پا و حتی مچ پا را نیز در برمی گیرد. هر چیزی که موجب اختلال در عملکرد سیاتیک شود، علت کمر درد است. مثلاً بیرون زدگی دیسک کمر، پارگی دیسک و…

پوشیدن کفش نامناسب: جالب است که حتی پوشیدن کفش نامناسب به مدت طولانی نیز علت کمر درد است! یادتان باشد کفش های نسبتاً صافی که کشش و فشار کمتری به پشت بدن وارد می کنند، بهترین گزینه برای خرید کفش اند.

اضافه وزن: چاقی، عامل بسیاری از بیماری هاست. تحقیقات نشان داده کسانی که چاق هستند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به درد کمراند.

جابجایی کوله پشتی سنگین: حمل کوله پشتی سنگین در دراز مدت، زمینه ساز بروز درد در شانه، پشت، گردن و کمر می شود.

بیماری‌های دیسک: از جمله شایع‌ترین بیماری‌های دیسک در جوانان، بیرون زدگی و فتق دیسک و نیز پارگی دیسک است. مشکلات دیسک در سالمندی، اغلب به علت تحلیل رفتن و تخریب دیسک‌ها به وجود می‌آید.

عفونت ها: چنانچه سل، بروسلوز یا تب مالت، استخوان‌های ستون فقرات را درگیر کند، باعث تغییر شکل یا حتی شکستگی آن‌ها می‌شود و این علت کمر درد است. 

ابتلا به بیماری‌های خودایمنی: منظور از بیماری‌های خودایمنی، اتوایمیون، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان و…است که گاه علت کمر درد اند. 

میلوپاتی: به نوعی از آسیب نخاعی که در اثر فشار به نخاع رخ می‌دهد، میلوپاتی می‌گویند. این فشار ناشی از تنگی مجرای ستون فقرات به شکل مادرزاد، بیرون زدگی ریسک، ابتلا به بیماری‌های تخریب تدریجی و یا بروز سانحه است و در ایجاد درد کمر نقش دارد. 

نوروپاتی‌های محیطی: این عارضه، عصب‌های محیطی را درگیر خواهد کرد. این مشکل؛ غالباً از انگشتان دست و پا آغاز شده و در صورت تشدید، موجب از دست رفتن حس در بخش‌های مختلف از پا به ویژه ساق پا می‌شود و در ایجاد درد کمر نیز بی‌تاثیر نیست.

 

علت کمر درد ناگهانی

علائم درد کمر گاهی به تدریج شروع و رفته رفته شدت می یابد. در مواقعی هم نشانه های آن غیر منتظره از راه می رسد و مشکلاتی را برای بیمار ایجاد می کند. علت کمر درد ناگهانی، اسپاسم عضلات نزدیک به ستون فقرات است که در اثر بی احتیاطی و بلند کردن اجسام سنگین، دچار گرفتگی شده اند. البته پیش تر درباره خطر انجام دادن فعالیت های سنگین و تاثیر آن در بروز درد کمر توضیح داده بودیم. اما حال در تکمیل توضیحات خود باید بگوییم که چنین رفتارهای مخاطره آمیزی، معمولاً زمینه را برای بروز درد کمر ناگهانی فراهم می کند.

اگر علت کمر درد ناگهانی، اسپاسم و گرفتگی عضلات نزدیک به ستون فقرات باشد، علائم آن با احساس دردی مبهم در لگن آغاز می شود. گرفتگی عضلات، دردی که با نشستن بدتر شده و صبح ها شدت می یابد، احساس سوزن سوزن شدن و درد شدید در ناحیه کمر که در یک پا حرکت می کند و… از علائم کمر درد ناگهانی اند. علت کمر درد ناگهانی، با کمی مراقبت و اجتناب از انجام فعالیت های سنگین رفع می شود.

 

انواع کمر درد را بشناسيم

تشخیص انواع کمر درد، ما می توانیم از نظر مدت زمان، انواع کمر درد را به این صورت دسته بندی کنیم:

1. علت کمر درد ناگهانی: دردی ناگهانی و بسیار شدید در کمر که ناشی از کشیدگی بیش از حد ستون فقرات می باشد. دلیل این کشیدگی بیش از حد، انجام حرکات نامناسب است. چنین درد کمریی گذراست اما این نباید باعث شود که آن را کم اهمیت بدانید و جدی نگیرید. درد کمری گذرا، هشداری است برای عود مجدد آن. پس در اولین فرصت اقدامات لازم را برای جلوگیری از تکرار آن انجام دهید.

2. درد کمر حاد: کمر درد حاد، درد کمر است که از زمان شروع آن، کمتر از یک ماه می گذرد. علت کمر درد حاد، آسیب بافتی است که درد و ناتوانی را در سطوح مختلف برای افراد ایجاد می کند. فرقی نمی کند که این آسیب چه باشد، در هر صورت باید مراقبت بود و مانع از تکرار آن شد. اولین اقدام در مواجه با کمر درد حاد، درمان علامتی با هدف کنترل درد است. با مدیریت درد، فعالیت طبیعی ستون فقرات به حالت اولیه بازمی گردد و فرصت کافی برای درمان و معالجه کامل این درد وجود خواهد داشت. وقتی با اولین وقوع حمله حاد مواجه می شوید، نگران نباشید؛ آنچه بیشتر موجب نگرانی است، پیامدهای چنین حمله ای است که اگر برای رفع آن اقدامی نکنید، شدت یافته و دوره ناتوانی و رنج تان ادامه می یابد.

3. درد کمر مزمن: به کمردردی که بیش از یک ماه از آغاز آن گذشته باشد، درد کمر مزمن می گویند. علت کمر درد مزمن، عدم معالجه این عارضه و یا مقاومت به درمان است. مسلماً درمان مناسب و به موقع درد کمر، درد مزمن را به حداقل می رساند. در صورت بروز درد کمر مزمن، حتماً به یک دکتر کمر درد مجرب مراجعه کنید و معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی را انجام دهید. دردهای مزمن کمر، نیازمند یک برنامه درمانی مناسب اند که توسط تیم درمانگر پزشک، متخصص فیزیوتراپی، فوق تخصص درد، متخصص روانپزشکی و… ارائه خواهد شد.

و اما بگذارید از منظر بالینی، عارضه درد کمر را مورد بررسی قرار دهیم و یک دسته بندی جدید برای انواع کمر درد تعریف کنیم:

کمر درد مکانیکی: درد کمر مکانیکی، به درد کمری گفته می شود که با حرکت بدتر و با استراحت بهتر می شود. علت کمر درد مکانیکی، تنها قرار گرفتن در یک حالت نامناسب و یا اعمال فشار است. این نوع درد کمر به حدی شدید است که وقتی به سراغ بیمار می آید، تا زمان بهبودی او را در رختخواب نگه می دارد. معمولاً 3 تا 4 روز طول می کشد تا وضعیت بیمار بهتر شود.

کمر درد عصبی: وقتی عصبی هستید یا از استرس، اضطراب و دیگر تنش های روانی رنج می برید، درد کمر عصبی نیز به سراغتان می آید. در این نوع درد کمر، ابتدا اسپاسم شدید عضلانی را در کمر خود احساس می کنید که این درد تا مدت ها ادامه دارد. خوشبختانه با فروکش کردن عصبانیت و مدیریت استرس و اضطراب، علائم کمر درد عصبی نیز کاهش می یابد.

کمر درد التهابی: علت کمر درد التهابی، ابتلا به بیماری های التهابی نظیر اسپوندیلیت آنکیلوزان و آرتریت روماتوئید است. چنین درد کمری، صبح ها موقع برخاستن بیمار از بستر، شروع می شود و با گرم شدن و حرکت کردن تا حدی کاهش می یابد.

درد کمر رادیکولار: درد کمر رادیکولار، با فشرده شدن ریشه های عصبی زیر نخاع ایجاد می شود. در این نوع از درد کمر، تمرکز درد بر ناحیه کمر نیست و به جای آن، در نقاطی مثل باسن و پاها احساس می شود.

کمر درد بارداری: معمولاً علت کمر درد در دوران بارداری، درمان نشدن درد کمر قبل از بارداری است. 

 

از علائم کمر درد چه می دانيد؟

اگر فکر می کنید تنها علامت درد کمر، درد در ناحیه کمر است، سخت در اشتباهید. این عارضه با نشانه ها و علائم دیگری نیز همراه است و در ادامه با آن آشنا می شوید.

مهمترین علائم درد کمر:

 

علت کمر درد و درمان آن

وقتی دردی را در ناحیه کمر احساس می کنید، برای اطلاع از علت کمر درد و درمان آن در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید و روند درمان خود را آغاز نمایید. پزشک، در وهله اول سابقه پزشکی شما را بررسی می کند و با معاینه و انجام برخی آزمایشات و عکسبرداری ها، علت کمر درد و درمان آن را آغاز می کند.

اغلب دردهای کمر به عمل جراحی نیاز ندارند و با روش های ساده تری مثل دارو درمانی، فیزیوتراپی، انجام حرکات ورزشی ملایم و نرمش های اصولی و… معالجه می شوند. جراحی، همیشه گزینه آخر پزشک است و زمانی به سراغ آن می رود که از نتیجه بخش بودن درمان های دیگر ناامید شده باشد!

روش های درمان کمر درد:

ورزش کردن: برخی فکر می کنند وقتی درد کمر به سراغشان می آید، تنها باید استراحت کنند و از انجام هر فعالیتی بپرهیزند. این تفکر کاملاً اشتباه است. گاهی برای تسریع در بهبود درد کمر، بهترین کار ورزش کردن است. 

حرکات ورزشی مناسب (و نه سنگین)، به شما در بازیابی توان حرکتی کمک شایانی خواهد کرد. معمولاً پزشک فهرستی از تمرینات ورزشی مناسب را در اختیارتان قرار می دهد و از شما می خواهد که برای انجام این حرکات، برنامه ریزی کنید. یادتان باشد که به هیچ عنوان، خودسرانه ورزش نکنید و حتماً نظر پزشک را جویا شوید.

کمپرس سرد و گرم: شاید شما هم در مواجه با درد کمر با پیشنهاد استفاده از کمپرس سرد و گرم مواجه شده باشید. عمل به این توصیه، در اغلب موارد نتیجه بخش است و ضمن کاهش درد، حرکت بیماران را نیز آسان می کند.

ماساژ درمانی: از بهترین و ساده ترین روش های درمان درد کمر، ماساژ دادن است که اغلب به بیماران کمک می کند تا وضعیت خود را بهبود بخشند.

فیزیوتراپی: فارغ از اینکه علت کمر درد چه باشد، فیزیوتراپی می تواند به علت کمر درد و درمان آن کمک کند. فیزیوتراپی، که اغلب پیش از دارو درمانی تجویز می شود، به شما کمک می کند تا بدن را به درستی در وضعیت های مختلف قرار دهید. با فیزیوتراپی، حرکات بدن و انعطاف پذیری آن بهبود می یابد و عضلات تقویت می شود.

دارو درمانی: از روش های موثر برای درمان درد کمر، مصرف دارو است. معمولاً اگر فیزیوتراپی موفقیت آمیز نباشد و نتواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند، پزشک انواع داروهای شل کننده عضلات، داروهای تزریقی، قرص های مسکن، روغن ها و پمادهای موضعی و… را در قالب یک نسخه، تجویز می کند. 

برخی داروهای کاربردی در درمان کمر درد را بدون نسخه پزشک می توانید از داروخانه تهیه کنید. اما بهتر است پیش از مصرف هر دارویی با پزشک در این باره مشورت نمایید و این احتمال را در نظر بگیرید که چنین دارویی نه تنها برایتان خوب نیست، بلکه ممکن است وضعیت تان را بدتر کند! توجه داشته باشید که مصرف داروی درمان درد کمر در دوران بارداری، بسیار خطرناک است و عواقب جبران ناپذیری دارد.

استراحت کردن: معدود پیش می آید که پزشک، دراز کشیدن و استراحت مطلق را برای بیمارانی که از درد کمر رنج می برند، توصیه کند و از آن ها بخواهد شبانه روز در رختخواب باشند! معمولاً تاکید پزشک، انجام نرمش های سبک و تمرینات کششی است که طبق تجربه، در بهبود درد کمر تاثیر دارند.

 با این حال، همه بیماران شرایط یکسانی ندارند و همه چیز بستگی به نوع درد کمر و وضعیت بیمار دارد. گاهی پزشک تجویز استراحت مطلق را لازم می داند و از بیمار می خواهد که کمر را در وضعیت ثبات و بی تحرکی مطلق نگه دارد. ثابت نگهداشتن کمر و عدم تحرک آن، با استفاده از بریس ممکن خواهد شد. (بریس، محافظ ستون فقرات بوده و کاربرد زیادی در درمان درد کمر دارد.)

تزریقات تخصصی: تزریقات تخصصی، روشی موثر برای کاهش درد کمر در بسیاری از افراد است. منظور از تزریقات تخصصی، تزریق گاز اوزون، پی آر پی، تزریق کورتوکواستروئیدها و. . است که همگی جزو روش‌های غیر تهاجمی درمان در کمرند و بایستی پیش از جراحی توسط متخصص ارتوپدی انجام شود.

جراحی: در مواردی آسیب وارد شده به کمر، بسیار جدی تر از آن چیزی است که فکر می کنید. در این مواقع، روش هایی که تا بدین جا توضیح دادیم، نمی تواند میزان درد را کاهش دهد و وضعیت بیمار را بهبود بخشد. پس پزشک به ناچار آخرین گزینه یعنی جراحی را تجویز می کند. البته نباید فکر کنید که عمل جراحی در تمامی موارد موفقیت آمیز است و نتیجه مثبتی برای بیماران دارد. با این حال همیشه به عنوان آخرین روش درمان کمر درد از آن یاد می شود.

 

سخن پايانی

درد کمر این روزها آنقدر شایع است که اگر سری به مراکز درمانی بزنید، حتماً چندین نفر را می‌بینید که خسته از علائم درد کمر، به پزشک مراجعه کرده‌اند و به دنبال راهی برای علت کمر درد و درمان آن هستند.

 اگرچه اکثر علت کمر درد ، در مراحل اولیه با مراقبت‌ها و درمان‌های حمایتی بهبود می‌یابند ولی وجود عفونت ها، تومورها، التهابات و یا درگیری ستون فقرات با بیماری‌های خودایمنی، وضعیت متفاوتی را رقم می‌زند و موجب بروز دردهای کمر مزمن و طولانی مدت خواهد شد که با پیدا کردن علت کمر درد و درمان آن، نظیر استراحت و مصرف داروهای مسکن نمی‌تواند موجب تسکین درد شد.

در صورت مواجه با چنین درد های کمر که هفته‌ها است به طول انجامیده، لازم است که برای رد موارد جدی، حتماً به کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی مراجعه نمایید. یادتان باشد که هرگز نباید با درمان‌های سنتی و روش‌هایی که پیش‌تر امتحان خود را پس داده اند، وقت را تلف کرد. این می‌تواند به قیمت از دست رفتن توان حرکتی شما تمام شود!