علائم کمر درد؛ نشانگر مشکلات اسکلتی-عضلانی و بیماریهای ساختاری
کمردرد از علتهای متداول برای غیبت از محل کار و یکی از دلایل پرتکرار مراجعه به مراکز ارتوپدی است. علائم کمر درد میتواند به دلیل آسیبهای فیزیکی، فعالیت و برخی مشکلات پزشکی باشد. کمر درد به دلایل مختلف میتواند افراد را در هر رده سنی تحت تاثیر قرار دهد.
با افزایش سن و به دلیل عواملی مانند شغل و بیماری، احتمال بروز علائم کمر درد و ابتلا به کمردرد بیشتر میشود. کمردرد ممکن است با ستون فقرات کمر، دیسکهای بین مهرهها، رباطهای اطراف ستون فقرات و دیسکها، نخاع و اعصاب، عضلات کمر، اندامهای داخلی شکم، لگن و اطراف ناحیه کمر مرتبط باشد.
احساس درد در نواحی بالای کمر ممکن است به دلیل اختلالات آئورت، تومورهای قفسه سینه و ملتهب شدن ستون فقرات باشد. در این مطلب شما را با علائم کمردرد آشنا میکنیم.

مشکلات ستون فقرات میتواند منجر به علائم کمر درد شود. کمر و پشت انسان از ساختار فشرده و پیچیدهایی از ماهیچهها، رباطها، تاندونها، دیسکها و استخوانها شکل گرفته که با یکدیگر بصورت هماهنگ کار میکنند تا بدن را کنترل و ما را قادر به حرکت میکنند. قسمتهای مختلف ستون فقرات توسط پدهای غضروف شکلی به نام دیسک پوشانده شدهاند.
مشکلات مربوط به هر کدام از این قسمتها میتواند باعث بروز کمردرد شود. در بعضی موارد علت شروع علائم کمردرد نامشخص است. آسیب به کمر میتواند به علت فشار، شرایط پزشکی، و وضعیت نامناسب بدن و نژاد باشد. کمردرد اغلب به علت فشار، تنش یا آسیب است
علل شایع و علائم درد کمر عبارتند از:
-
♦ کشیدگی عضلات یا رباطها
-
♦ اسپاسم عضلانی
-
♦ تنش عضلانی
-
♦ دیسک های آسیب دیده
-
♦ صدمات، شکستگی یا سقوط
فعالیتهایی که میتواند باعث فشار، اسپاسم یا بروز علائم کمر درد التهابی شوند عبارتند از:
-
♦ بلند کردن نادرست اجسام
-
♦ بلند کردن اجسام بسیار سنگین
-
♦ انجام حرکات ناگهانی
-
♦ مشکلات ساختاری
♦ دیسکهای پاره شده:
مهرهها در ستون فقرات توسط دیسکها حفظ و نگهداری میشوند. اگر دیسکها پاره بشوند فشار بیشتری بر روی عصب وارد گشته و متعاقبا باعث کمردرد میشود.
♦ دیسکهای برآمده:
همانند دیسکهای پارهشده، دیسک برآمده و متورم شده میتواند علت فشار بیشتر روی عصب شود.
در این مورد در صورت وجود درد کمر، علائم درد کمر عبارتند از احساس دردهای تیر کشنده به اندامها، تغییرات حسی در پاها، احساس گزگز و مور مور در پاها، احساس سوزن سوزن شدن، کاهش توان حرکتی.
♦ سیاتیک:
درد شدیدی که از باسن و پشت ساق پا عبور میکند، به دلیل فشار یا فتق دیسک بر روی عصب ایجاد میشود.
در این مورد در صورت احساس کمردرد، علائم کمر درد حاد عبارتند از احساس درد تیر کشنده شدید از پایین کمر به سمت یکی از پاها، کاهش دامنه حرکتی کمر و پاها در زمان شروع درد ، احساس درد در پا و کمر میباشد.
♦ آرتروز:
استئوآرتریت میتواند علت ایجاد مشکلاتی برای مفاصل باسن، کمر و سایر قسمتها شود. در برخی موارد فضای اطراف نخاع باریک میشود و به عنوان تنگی نخاع شناخته میشود.
در این مورد در صورت احساس کمردرد، علائم درد کمر عبارتند از احساس درد در زمان حرکت و خم شدن کمر، احساس دردهای تیر کشنده به پاها میباشد.
♦ انحنای غیرطبیعی ستون فقرات:
اگر ستون فقرات به صورت غیرعادی منحنی شود، باعث کمردرد میشود. به عنوان مثال میتوان به اسکولیوز اشاره نمود که در آن ستون فقرات به سمت پهلو خم میشود.
در این مورد در صورت احساس کمردرد و یا علائم کمر درد استرسی عبارتند از احساس درد در زمان چرخش کمر به اطراف، احساس دردهای شدید در ناحیه کمر و ستون فقرات، کاهش شدید دامنه حرکتی کمر میباشد.
♦ مشکلات کلیه و سیستم ادرار:
سنگ کلیه یا عفونت کلیه میتواند یکی از دلایل کمردرد شود. در این مورد در صورت احساس کمردرد، یا دیدن علائم کمردرد و گاهی علائم کمر درد التهابی عبارتند از بروز درد در قسمت اطراف ناحیه شکمی، احساس درد در زمان ادرار، احساس سوزش ادرار، درد ناحیه شکم و پایین کمر.
♦ مشکلات مربوط به سیستم تناسلی:
در خانمها مشکلات مربوط به تخمدان،PID و بیماری مزمن لگن، بیماری PMSدر خانمها، التهاب عفونت پروستات و بیضهها در آقایان میتواند از علائم درد کمر و احساس کمردرد باشد.
در این مورد در صورت احساس کمردرد و علائم درد کمر عبارتند از احساس درد در قسمت زیر ناحیه شکمی، گرفتگی ماهیچههای شکم و لگن، احساس دردهای تیر کشنده از کمر به سمت پاها میباشد.
♦ مشکلات و بیماریهای عروقی:
بیماریهای قلبی عروقی و همچنین بعضی از انواع سکته و نارساییهای قلبی میتواند باعث بروز علائم کمر درد همچون احساس درد در قسمت پشت کمر و دستها، احساس درد در قفسه سینه بشود.
علائم کمردرد میتواند به علت برخی از فعالیتهای روزانه بدن باشد مانند:
-
♦ چرخش
-
♦ سرفه یا عطسه کردن
-
♦ تنش عضلانی
-
♦ کشش بیش از حد
-
♦ خم شدن برای مدت طولانی
-
♦ هل دادن، کشیدن، بلند کردن یا حمل اشیا
-
♦ ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی
-
♦ فشار گردن به سمت جلو، مانند هنگام رانندگی یا استفاده از کامپیوتر و گوشی همراه
-
♦ رانندگی طولانی ، حتی زمانی که قوز نکرده باشید
-
♦ خوابیدن روی تشکی نامناسب
♦ سندرم دم اسبی:
قسمتی از ریشههای عصبی نخاعی میباشند که از سمت انتهایی نخاع منشا میگیرند. این علائم کمردرد شامل احساس درد مبهم در کمر و بالای باسن و همچنین بی حسی در باسن، اندام تناسلی و ران است و معمولا باعث اختلالاتی در عملکرد دستگاه گوارش و مثانه میشود.
♦ سرطان ستون فقرات:
وجود غده و تومور برروی ستون فقرات احتمالا باعث فشار به عصب و شروع علائم کمر درد و در نتیجه کمردرد شود.
♦ عفونت ستون فقرات:
تب و وجود ناحیه دردناک و گرم در پشت و کمر میتواند به دلیل عفونت ستون فقرات باشد.
♦ سایر عفونتها:
بیماری التهابی لگن، عفونت کلیه و مثانه نیز ممکن است باعث بروز علائم کمر درد التهابی شود.
♦ اختلالات خواب:
اشخاص مبتلا به اختلالات خواب در مقایسه با افرادی با خواب منظم وکافی، احتمال کمردرد بیشتری را تجربه می کنند.
♦ زونا:
این عفونت میتواند بر اعصاب کمر تاثیر بگذارد و احتمالا باعث بروز علائم درد کمر شود. همچنین بستگی دارد کدام عصب تحت تأثیر قرار میگیرد.
عوامل زیر با افزایش خطر ابتلا به کمردرد مرتبط هستند:
-
♦ فعالیتهای شغلی
-
♦ بارداری
-
♦ سبک زندگی بی تحرک
-
♦ آمادگی جسمانی ضعیف
-
♦ سن بالاتر
-
♦ چاقی و اضافه وزن
-
♦ سیگار کشیدن
-
♦ ورزش یا کار شدید بدنی (به خصوص اگر اشتباه انجام شود)
-
♦ عوامل ژنتیکی
-
♦ دلایل پزشکی مانند سرطان و آرتریت
کمر درد نیز احتمالاً به دلیل عوامل هورمونی در زنان شایعتر از مردان است. استرس، اضطراب و اختلالات خلقی نیز با شروع علائم کمر درد استرسی مرتبط است.
از اصلیترین علائم کمر درد التهابی، احساس درد در هر قسمت از کمر و پشت و معمولا تا باسن و پاها است.
برخی از مشکلات کمر با توجه به اعصاب آسیب دیده میتواند منجر به درد در اندامهای دیگر بدن شود. کمردرد اغلب بدون درمان از بین میرود، اگر علائم کمردرد بهمراه هر یک از موارد زیر رخ داد، باید به پزشک مراجعه کنید:
-
♦ کاهش وزن
-
♦ تب
-
♦ التهاب یا تورم در پشت
-
♦ کمر درد مداوم، زمانی که دراز کشیدن یا استراحت کمکی نمی کند
-
♦ درد پایین پاها
-
♦ دردی که به زیر زانو می رسد
-
♦ آسیب، ضربه یا ضربه به کمر
-
♦ بی اختیاری ادرار
-
♦ مشکل در ادرار کردن
-
♦ بی اختیاری مدفوع
-
♦ بی حسی در اطراف ناحیه باسن
-
♦ بروز هر گونه بی حسی یا سوزن سوزن شدن و درد کمر بهبود نیافته با استراحت
-
♦ پس از آسیب یا سقوط
-
♦ بی حسی در پاها
-
♦ ضعف
-
♦ تب
-
♦ کاهش وزن غیرقابل توضیح
پزشک معمولا بعد از سؤال در مورد علائم کمردرد و چه برای علائم کمر درد استرسی انجام معاینه فیزیکی قادر به تشخیص کمردرد خواهد بود.
ممکن است اسکن تصویربرداری و سایر آزمایشها مورد نیاز باشد اگر:
-
♦ کمر درد ناشی از آسیب باشد.
-
♦ احتمالا علت زمینه ای دیگری وجود داشته باشد که نیاز به درمان دارد.
-
♦ درد در یک دوره طولانی ادامه دار باشد.
عکسبرداری با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن میتواند اطلاعاتی در مورد وضعیت بافتهای نرم پشت و کمر ارائه دهد.
الکترومیوگرافی یا EMG پالسهای الکتریکی تولید شده توسط اعصاب در پاسخ به عضلات را مورد سنجش قرار میدهد.
متخصص کایروپراکتیک از طریق لمس و معاینه چشمی میتواند تشخیص میدهد.
فیزیوتراپیست بر روی تشخیص و شناسایی اختلالات مفاصل و بافتهای نرم بدن تمرکز میکند.
کمر درد به دو نوع تقسیم میشود: درد مزمن یا حاد.
کمردرد حاد به صورت ناگهانی شروع میشود و تا حدود 6 هفته علائم کمر درد ادامه دارد. درد مزمن یا طولانی در مدت زمان بیشتری ایجاد میشود و علائم کمردرد بیشتر از 3 ماه طول میکشد و باعث مشکلات زیادی میشود. اگر فردی هر دو دوره درد حاد و کمردرد مزمن را داشته باشد، تشخیص اینکه آیا بیمار کمردرد حاد یا مزمن دارد برای پزشک دشوار است.
علائم کمر درد معمولاً با استراحت و درمانهای خانگی برطرف میشود، اما در بعضی موارد درمان دارویی واجب است.
♦ درمانهای خانگی
داروهای مسکن بدون نسخه، معمولاً داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی NSAID مانند ایبوپروفن، میتوانند علائم کمردرد و درد را تسکین دهند. استفاده از کیسه آب گرم یا کمپرس یخ در ناحیه دردناک ممکن است باعث کاهش درد شود.
استراحت پس از فعالیتهای شدید میتواند به بهبود علائم کمر درد کمک کند، اما حرکت به طرفین گرفتگی عضلات را کاهش میدهد، درد را کاهش میدهد و از ضعیف شدن ماهیچهها جلوگیری میکند.
♦ درمان پزشکی علائم کمردرد
اگر درمانهای خانگی کمردرد را تسکین ندهد، پزشک ممکن است داروهای زیر، فیزیوتراپی یا هر دو را توصیه کند.
دارو:
دردی که به خوبی به مسکنهای پاسخ نمیدهد ممکن است نیاز به تجویز NSAID داشته باشد. هیدروکودونها ممکن است برای دورههای کوتاه تجویز شوند. و مستلزم نظارت دقیق توسط پزشک است. در بعضی موارد احتمالا از شل کننده های عضلانی استفاده میشود.
داروهای ضد افسردگی، مانند آمی تریپتیلین معمولا تجویز میشوند، اما هنوز مطالعات در مورد اثربخشی آنها ادامه دارد و شواهد متناقض هستند.
فیزیوتراپی:
اعمال گرما، یخ، اولتراسوند و تحریک الکتریکی و همچنین برخی از تکنیکهای آزادسازی عضله در عضلات پشت و بافتهای نرم ممکن است به کاهش علائم کمر درد التهابی کمک کند.
با بهبود درد، فیزیوتراپ گاها بعضی از تمرینات انعطافپذیری و قدرتی را برای تقویت عضلات پشت و شکم معرفی میکند. روشهایی برای بهبود وضعیت بدن نیز ممکن است موثر باشد. بیمار تشویق میشود تا تکنیکها را به طور منظم، حتی پس از از بین رفتن درد، برای جلوگیری از بازگشت علائم کمردرد ، تمرین کند.
تزریق کورتیزون: اگر دیگرگزینهها مؤثر نباشند، احتمالا در بین فضای اپیدورال، اطراف نخاع تزریق میشود. کورتیزون یک داروی ضدالتهابی است و به کاهش علائم کمر درد کمک میکند.
بوتاکس:
بوتاکس بر اساس برخی مطالعات اولیه، گمان میرود که با از کار انداختن و فلج کردن عضلات رگ به رگ شده در اسپاسم، علائم کمردرد را کاهش میدهد. این روش حدودا بین 3 الی 4 ماه موثر هستند.
کشش:
برای کشش کمر از قرقره و وزنه استفاده میشود. این ممکن است منجر به برگشت فتق دیسک به موقعیت خود شود. همچنین میتواند علائم کمر درد را تسکین دهد.
♦ عمل جراحي
جراحی برای درمان کمردرد بسیار نادر است. اگر بیمار فتق دیسک داشته باشد، ممکن است جراحی یکی از گزینهها باشد، به خصوص اگر درد مداوم و فشار عصبی وجود داشته باشد که منجر به ضعف عضلانی شود.
اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به کمردرد عمدتاً شامل پرداختن به برخی از عوامل خطر است.
♦ ورزش:
ورزش منظم و روزانه به تقویت قدرت و کنترل وزن بدن کمک میکند. فعالیتهای هوازی میتوانند سلامت قلب را بدون فشار یا تکان دادن کمر تقویت کنند. قبل از شروع برنامههای ورزشی حتما با یک متخصص مراقبتهای پزشکی مشورت نمایید.
دو نوع ورزش اصلی وجود دارد که افراد میتوانند برای کاهش علائم کمر درد انجام دهند:
تمرینات تقویت کننده مرکزی عضلات شکم و پشت به تقویت عضلات محافظ کمر کمک میکند. هدف تمرین انعطافپذیری بهبود انعطافپذیری مرکزی بدن از جمله ستون فقرات، باسن و قسمت بالایی پاها است.
♦ رژیم غذایی:
مطمئن شوید که رژیم غذایی شما حاوی مقدار کافی کلسیم و ویتامین D باشد، زیرا برای سلامت استخوان مورد نیاز هستند. برخورداری از یک تغذیه یا رژیم غذایی سالم قادر به کنترل وزن بدن خواهد بود.
♦ سیگار کشیدن:
میزان بیشتری از افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری دچار بروز علائم کمر درد میشوند.
♦ وزن بدن:
خطر کمردرد در بین افراد دارای اضافه وزن و افراد با وزن طبیعی بسیار قابل توجه است. همچنین افرادی که اضافه وزن در ناحیه شکم دارند در مقایسه با افرادی که در ناحیه باسن اضافه وزن دارند در معرض خطر بیشتری برای شروع علائم کمر درد حاد قرار دارند.
♦ حالت ایستادن:
مطمئن شوید که وضعیت لگن خنثی دارید. بصورت مستقیم بایستید، سر رو به جلو، پشت و کمر صاف باشد و وزن خود را به طور مساوی روی هر دو پا متعادل و تقسیم کنید. پاهای خود را بصورت مستقیم و صاف و سر خود را در امتداد ستون فقرات نگه دارید.
♦ وضعیت نشستن:
یک صندلی خوب باید دارای، تکیه گاه بازوها و پایه چرخان باشد. در زمان نشستن زانوها و باسن خود را در یک سطح نگه دارید و پاهای خود را بصورت صاف روی زمین نگه دارید یا از زیرپایی استفاده کنید. اگر از صفحهکلید کامپیوتر استفاده میکنید، مطمئن شوید که آرنجهایتان در زاویه قائم قرار دارند و ساعدتان با خط افق همراستا است.
♦ بلند کردن:
در زمان بلند کردن اشیا و وسایل، به جای استفاده از ماهیچههای کمر و پشت، از پاهای خود برای بلند اشیا و اجسام استفاده کنید. کمر و پشت خود را تا جایی که میتوانید صاف نگه دارید. فقط با زانوها خم شوید، وزنه و جسم را نزدیک بدن خود نگه دارید و پاهای خود را بشکل مستقیم و صاف گذاشته و در عین حال موقعیت کمر را تا حد ممکن تغییر دهید.
♦ همزمان بلند نکنید و نپیچانید:
اگر وسیلهایی و جسمی به خصوص سنگین است، ببینید آیا میتوانید آن را با شخص دیگری بلند کنید. در حالی که شی را بلند میکنید، مستقیم به جلو نگاه کنید به شکلی که پشت گردن شما مانند یک خط مستقیم مستقیم از ستون فقرات شما باشد.
♦ جابجایی اشیاء:
بهتر است کمر و پشت شما به جای کشیدن اشیاء با استفاده از قدرت پاها، اشیا را از روی زمین جابجا کنید.
♦ کفش:
کفشهای دارای کفیهای تخت و طبی باعث فشار کمتری به کمر میشوند.
♦ رانندگی:
داشتن وضعیت مناسب صندلی برای کمر بسیار ضروری است. مطمئن شوید که آینههای جانبی به درستی تنظیم شدهاند. پدالها باید کاملا مقابل و نزدیک پای شما قرار بگیرند. اگر در یک سفر طولانی هستید. به دفعات از ماشین پیاده شوید استراحت کنید و قدم بزنید.
♦ تخت:
شما باید تشکی داشته باشید که ستون فقرات شما را صاف نگه دارد. از یک عدد بالش استفاده نمایید، اما نه از یک بالشی که باعث افزایش زاویه گردن بشود.
تعریف علائم کمر درد التهابی بهطورکلی به شرح زیر است:
-
♦ علت مشخصی ندارد.
-
♦ با گرفتگی عضلانی شروع می شود برای حدود نیم ساعت و بخصوص در صبح اتفاق میافتد
-
♦ با فعالیت و ورزش کاهش مییابد.
-
♦ در نیمه های شب در بدترین وضعیت است
-
♦ اغلب بهمراه درد در یک یا هر دو باسن همراه میباشد.
-
♦ کمر دردی که آخر شبها بیشتر شده؛ افراد مبتلا به این نوع کمر درد شبها درد زیادی را احساس میکنند و با آغاز فعالیت در طول روز این کمر دردها کمتر تسکین مییابد.
-
♦ افراد مبتلا به کمردردهای التهابی، صبحها بعد از بیدار شدن از خواب به سختی از رختخواب بلند میشوند و احساس خشکی، ضعف و گرفتگی در اندامها و عضلات خود احساس میکنند.
-
♦ برخلاف کمر دردهایی که معمولا با حرکت و فعالیت بدنی شدیدتر می شوند، کمر دردهای التهابی با انجام ورزش و تحرک بدنی تسکین پیدا میکنند. و استراحت و بی تحرکی تاثیری در تسکین آن ندارد.
-
♦ این نوع کمر درد عموما افراد زیر 40 سال، نوجوانان و جوانان رخ میدهد.
علائم کمر درد استرسی همانند اضطراب داشتن، واکنش استرسی بدن را فعال میکند و موجب میشود تا برای آرام شدن یا فرار از یک موقعیت مقاومت بیشتری داشته باشیم.
این امر علت بروز تعداد زیادی از تغییرات شیمیایی در بدن میشود که به نوبه خود باعث فشار و گرفتگی عضلانی، اسپاسم عضلات و متعاقباً درد در قسمتهای کمر، شانه و گردن میشود. هراندازه که سطح پاسخ به استرس بیشتر باشد، گرفتگی ماهیچهها بیشتر میشوند.
علائم هر بیمار با دیگری متفاوت است، اما تأثیرات عمومی استرس و افسردگی در قسمت کمر و ستون فقرات شامل موارد زیر است:
-
♦ خستگی یا بی خوابی
-
♦ گرفتگی و اسپاسم عضله کمر
-
♦ انتشار درد از قسمت پشت و کمر به دیگر قسمتهای بدن
-
♦ ضعیف شدن عضلات کمر
-
♦ احساس درد و ناراحتی درقسمت پشت و کمردر زمان استراحت
این علائم بدنی و جسمی باعث افزایش علائم ذهنی میشود وهمچنین باعث اضطراب و یا افسردگی میشود که زندگی شخص را سختتر میکند. خوشبختانه، درمانهای کایروپراکتیک به طور خاص برای بهبود این علائم جسمی طراحی شده است.
نوع کمر درد در روند درمان تأثیر زیادی دارد. کمر درد یا حاد یا مزمن است.
♦ کمر درد حاد:
درد ناگهان ظاهر شده در مواردی مانند استرس، ورزش شدید، حرکت اشتباه یا بلند کردن ناصحیح اجسام سبب بروز علائم کمر درد حاد میشود.
♦ کمر درد مزمن:
کمر درد مزمن جدی است. سلامت، تحرک و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم کمر درد حاد میتوانند با یک درد شدید تا درد مبهم و کم متفاوت باشند. کمردرد پایدار یا متناوب و سطحی است. کمردرد حاد بلافاصله پس از وقوع حادثه رخ میدهد. کمردرد حاد به معنی پایدار بودن کمردرد برای مدتی بیش از سه ماه میباشد.
عوامل ایجاد کمردرد در زنان موارد زیر است:
-
♦ مشکلات یائسگی و هورمونی
-
♦ قاعدگی یا اختلال در عملکرد رحم
-
♦ اندومتریوز
-
♦ سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
ناپروکسن، دیکلوفناک، بروفن سلکسیب و ایندومتاسین به عنوان داروهای مسکن مصرف میشود.
برخی از علائم دیسک کمر موارد زیر است:
-
♦ گزگز پا
-
♦ درد پا
-
♦ مشکل در انجام کارهای ساده
با توجه به اینکه کمردرد یکی از دردهای شایع بین بانوان و اقایان است. هر شخصی برای کمردردهای مختلف مانند علائم کمر درد حاد، علائم کمر درد استرسی و التهابی متفاوتی دارد.
اما با آگاهی از هر گونه علامت و دردی در ناحیه کمر، بهتر میتوانید مشکل خود را درمان کنید. در صورت شروع علائم کمر درد ابتدا درمانهای حمایتی و مراقبتی را شروع کنید و در صورتیکه با این نوع درمانها، علائم کمردرد پس از گذشت ده روز برطرف نگردید برای بررسی و معاینه بیشتر به پزشک ارتوپد با تجربه مراجعه نمایید.