درد پشت کمر ، بیشترین شکایات ارتوپدی مراجعین به کلینیکهای ارتوپدی
همچون بسیاری از مشکلات سلامتی، بسیار مهم است که با بروز اولین علائم درد پشت کمر به دنبال درمان باشید تا از مشکلات بزرگتر در آینده جلوگیری کنید. در بسیاری از موارد، کمر درد که به عنوان مشکلی کوچک شروع میشود، میتواند بدون درمان به معضلی بزرگتر تبدیل شود و عوارضی چون بیاختیاری ادرار و مدفوع، مشکل در روابط جنسی و حرکت اندام ایجاد کند.
گفته میشود که سومین دلیل شایع برای مراجعه مردم جامعه به کلینیکهای پزشکی کمردرد و درد پشت کمر میباشد.
اکثر افراد جامعه لااقل به نوبت با شکایت درد پشت کمر استعلاجی عدم حضور در محل کار خود دریافت کردهاند. درد پشت کمر میتواند در سمت چپ یا در سمت راست و یا در قسمت میانی پشت کمر شما رخ بدهد.
طبق مطالعات علت اکثر درد پشت کمر جدی و مهم نیستند و با استراحت و رعایت درمانهای حمایتی به خوبی برطرف میشوند ولی به علت شیوع زیاد این دردها و موارد نادری که میتواند نگران کننده باشد توصیه میکنیم مطلب ما در مورد علت درد پشت کمر و پهلو به دقت بخوانید.
نرخ بروز کمردرد معمولی در تمام جهان حدود ۶۰% تا 70% (در کشورهای صنعتی و پیشرفته) در نظر گرفته میشود.
گفته میشود که نرخ بروز کمردردها و درد پشت کمر در یک سال عمر افراد بالغ جوامع %۱۵ الی ۴۵% میباشد در اطفال و نوجوانان درد پشت کمتر شیوع دارد لیکن در سالهای اخیر در حال افزایش میباشد.
برای یافتن بهترین رویکرد درمان درد پشت شناخت علل بروز آن ضروری است. درد پشت کمر به سبب عوامل مختلفی به وجود میآیند.
سن فرد مبتلا، آداب زندگانی وی، روشهای غلط نشستن، خوابیدن و سرپا ایستادنهای طولانی، پوزیشنهای اشتباه مکرر و همچنین شغل افراد میتواند تعیین کننده علت بروز درد پشت کمر محسوب شود.
در ادامه علتهای ایجاد درد در قسمتهای پشت کمر را برای شما دستهبندی کرده و توضیحاتی در مورد هر دسته ارائه میدهیم تا براحتی بتوانید درمان درد پشت را طبق آن اتخاذ نمایید.
-
دسته اول درد پشت کمر که به علت مشکلات استخوان عضلات به وجود میآیند:
وقتی که از درد پشت در پزشکی صحبت میشود اغلب از اصطلاح درد توراسیک یا دردهای ستون فقرات توراسیک یا درد ستون فقرات سینهای برای توصیف آنها استفاده میشود.
منظور از این دردها آن دسته از دردها و ناراحتیهایی است که شما پایین گردنتان و بالاتر از قسمت تحتانی قفسه سینهتان در پشت احساس میکنید؛ اینکه چه عاملی در این ناحیه باعث ایجاد درد میشود به آناتومی این ناحیه بستگی دارد.
استخوانها از عضلات، تاندونها، لیگامانها و رشتههای عصبی فراوانی در این ناحیه از پشت شما قرار گرفتهاند، هر یک از این اعضا میتوانند دلیل و منشاء ایجاد درد پشت کمر محسوب شود. همچنین اندامها و ارگانهای داخلی که نزدیک و کنار این ناحیه قرار میگیرند نیز اگر دچار بیماری شوند میتوانند با درد همراه باشند.
وقتی که فشار زیادی به عضلات ناحیه ستون فقرات سینهای شما وارد بشود مثلاً هنگام ورزش سنگین یا هنگام بلند کردن یک وزنه سنگین فشار زیادی به عضلات اطراف ستون فقرات وارد میشود به موجب این فشار، عضله دچار کشش بسیار زیادی میشود که فشار زیاد به فیبرهای عضله باعث التهاب موقت و ایجاد درد میشود.
ممکن است فشار به قدری زیاد باشد که عضله دچار کشش پاره بشود گفته میشود که حتی کار کشیدن بیش از حد از شانهها و بازوها نیز به عضلات قسمت میانی ستون فقرات شما یا عضلات پشت شما فشار زیادی وارد میکند و باعث ایجاد درد پشت میشود.
گاه این درد دو طرفه است و گاه فقط یک سمت پشت از جمله سمت چپ یا سمت راست دچار درد میشود. از علائم که این مواقع همراه با درد پشت احساس میکنید، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
علامت اول اغلب اوقات نفس کشیدن و سرفه کردن ممکن است دردناک باشد، اسپاسم عضله وجود دارد و حرکت میتواند دردناک و مشکل بشود.
-
دلیل دیگر که در دسته مشکلات عضله و استخوان طبقهبندی میشود، پوزیشنهای اشتباه بدن فرد مبتلا است:
وقتی که بدن شما موقعیت قرارگیری ضعیفی داشته باشید، عضلات، لیگامانها و ستون فقرات شما در حالت ضعیف قرار میگیرند و نمیتوانند هر فشاری را تحمل و تعدیل کنند. حتی فشارهای متوسط برای این عضلات، فشار زیاد تلقی میشود و میتواند درد ناحیه پشت را ایجاد بکند.
اگر بخواهیم وضعیت نامناسب بدنی را در مثالهایی برای شما بیان کنیم به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
مثلاً هنگامی که گوشی موبایل دست میگیرید یا از کامپیوتر یا لپتاپ استفاده میکنید، بازیهای کامپیوتری انجام میدهید، یا به حالت قوز کرده پشت دستگاه قرار گرفته باشید.
مثال بعدی این است که وقتی میایستید قوز کنید، مثال بعدی زمانی است که حین نشستن قوزکرده بنشینید.
در این موارد علاوه بر اینکه دچار درد پشت کمر می شوید، ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز همراه داشته باشید؛ مثلا ممکن است دچار درد گردن بشوید یا ممکن است سردردهای تنشی داشته باشید، درد شانه داشته باشید یا سفتی شانه را احساس کنید.
-
علت سوم در دستهبندی مشکلات استخوانها و عضلات که منجر به ایجاد درد پشت کمر میشود عبارت است از آرتروز:
طبق آمار معتبر فقط در ایالات متحده آمریکا بیش از ۳۰ میلیون نفر به آرتروز مفاصل مبتلا هستند. عموم مردم ممکن است به آرتروز، ساییدگی غضروف مفصل یا تحلیل رفتن غضروف مفصل نیز بگویند.
بیماری در واقع با تخریب غضروفهای مفصل آغاز میشود، فضای مفصل یعنی فاصله بین دو استخوان مجاور مفصل در آرتروز کم خواهد شد و استخوان های مجاور لبههای شان نامنظم میشود.
این تغییرات به مرور زمان به خصوص با افزایش سن و با افزایش فشار مزمن به ستون مهرهها ایجاد میشود، همه قسمتهای ستون فقرات میتوانند دچار آرتروز بشود.
آرتروز میتواند ناحیه پشت یا ناحیه کمر در ستون فقرات و یا هر دو را مبتلا کند علاوه بر درد پشت کمر که از علائم شایع آرتروز میباشد میتواند یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز داشته باشد.
مثلاً فرد مبتلا میتواند سفتی و اسپاسم ناحیه پشت را حس کند، ممکن است تورم در ناحیه پشت وجود داشته باشد و حساسیت در لمس ایجاد شده باشد. ممکن است به علت تحت فشار قرار گرفتن یک عصب دردهای منتشر یا بی حسیهای منتشر به سمت پایین اندام تحتانی را تجربه کند.
ممکن است تحرک فرد و دامنه انعطاف پذیری بدن فرد مبتلا تغییر کرده باشد و نتواند مانند گذشته نامحدود فعالیت داشته باشد اگر آرتروز باعث ایجاد فشار روی عصب شده باشد یا عصب توسط بافتهای اطراف مثلاً غضروف و استخوان و ماهیچهها تحت فشار قرار گرفته باشد.
بسته به عصب تحت فشار قرار گرفته فرد در یک طرف کمرش درد احساس میکند، این درد میتواند همراه با موارد زیر نیز باشد. مثلاً فرد دچار ضعف عضله در ناحیه پشت بشود یا فرد هنگام حرکت دچار درد شدید پشت بشود یا سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بازو دست یا انگشتان منتشر شود.
-
علت چهارم مشکلات مربوط به استخوان و عضلات که باعث درد پشت کمر میشود عبارتند از مشکلات دیسک:
مشکلات دیسک از جمله بیرون زدن یا فتق دیسک معمولاً در افراد جوان تا میانسال شایع میباشد و فقط زمانی رخ میدهد که یکی از دیسکهای بین مهره آسیب میبیند و در جدارش پارگیهای ظریفی ایجاد میشود و به سبب این ضعف دیوارهای اطراف دیسک قسمت ژله ای مرکزی دیسک تحت فشار به لایه بیرونی آسیب دیده دیسک فشار میآورد و یک بیرون زدگی تحت عنوان فتق دیسک ایجاد میکند.
در مشکلات فتق دیسک درد شایعترین علامت و شکایت فرد مبتلا است. همچنین علائم دیگر عبارتند از دردهایی که به قفسه سینه منتشر میشود، دردهایی که تا بالای شکم گسترش پیدا میکند دردهای منتشره به سمت پاها بی حسی یا گزگز و مورمور شدن پاها، بی حسی پاها، ضعف در پاها و در موارد بسیار پیشرفته و جدی منجر به بروز بی اختیاری ادرار و یا بی اختیاری مدفوع میشود.
-
علت دیگر مشکلات مربوط به استخوان و عضله که باعث ایجاد درد پشت کمر میشود عبارت است از تنگی کانال نخاع:
وقتی که کانال وسط ستون فقرات شما باریک بشود اصطلاحاً میگوییم تنگی کانال نخاعی رخ داده که میتواند منجر به فشار وارد شده به نخاع و رشتههای عصب نخاعی بشود. شایعترین دلیل بروز تنگی کانال نخاع بالا رفتن سن است.
آرتروز ستون فقرات میتواند علت عمدهای باشد که افراد مسن دچار تنگی کانال نخاع میشود، این افراد میتوانند درد در ناحیه پشت ناحیه کمر در قسمت میانی یا سمت راست یا سمت چپ را حس کنند.
-
علت دیگر ایجاد درد پشت کمر با منشاء عضلات و استخوان عبارت است از سندرم درد میوفاسیال:
این سندرم اختلال مزمن ایجاد میکند که در پی آن روی پرده یا غلافی که اطراف عضلات شما را احاطه کرده است، فشار مزمنی وارد میشود و به دنبال آن در نقاط خاصی در ماهیچه درد ایجاد میشود.
گفته میشود شاید انقباض مکرر ماهیچه انجام حرکات تکراری طی فعالیتهای ورزشی یا رفتارهای شغلی باعث ایجاد این مشکل بشود و همچنین استرسهای روحی-روانی نیز ممکن است در ایجاد سندرم نقش داشته باشد.
از علائم دیگر این اختلال مزمن به موارد زیر دقت کنید، مثلاً فرد میتواند دچار دردهای عضلانی بسیار عمقی بشود یا میتواند در معاینه دارای گرههای عضلانی حساس در عضلات بشود. بعضی از افراد نیز درد بسیار مداوم و پیشرونده را گزارش میکنند.
-
از علل دیگر ایجاد درد پشت کمر با منشأ عضلات و استخوانها عبارت است از تروماهای ناحیه پشتی ستون فقرات:
ستون فقرات سینه ای یا ستون فقرات توراسیک یا ستون فقرات پشتی و گفتیم پایین ستون فقرات گردنی و بالای ستون فقرات کمری شما ایجاد شده دارای استخوانها و بافت نرم از عضلات لیگامانها میباشد هر یک از این اجزا که دچار آسیب شوند، میتوانند باعث درد پشت کمر بشوند.
مثلاً تروماهای ورزشی، تروما به سبب تصادفات وسایل نقلیه، سقوط از ارتفاع و ضربات مستقیم هنگام نزاع و درگیریهای تن به تن میتواند از علل تروما ستون فقرات پشتی شما باشد. علاوه بر درد پشت کمر علائم زیر نیز میتواند باعث آسیب دیدگی مهره یا آسیب دندهها بشود.
تروما به عضلات نگهبان و پشتیبان ستون فقرات و کشیدگی و رگ به رگ شدن این عضلات را همراه داشته باشد. اگر ستون فقرات توراسیک و یا کمر آسیب ببیند علائم بالینی کاملاً به محل دقیق آسیبدیدگی و شدت آسیب بستگی خواهد داشت.
اگر آسیب جزئی باشد درد معمولاً نهایتاً طی دو هفته تسکین مییابد، آسیبهای جدیدتر که تروما شدیدتر بوده درد بسیار شدید است و به مرور زمان از بین میرود و میتواند در فعالیتهای روزانه اختلال جدی ایجاد بکند.
-
برویم سراغ دسته دوم مصوب درد پشت کمر عبارتند از مشکلات ناشی از اعضا و ارگانهای داخلی بدن ما
در فردی که احساس درد پشت کمر خود در ناحیه سمت چپ دارد ممکن است درد به علت مشکلات اندامهای مجاور آن قسمت باشد از جمله دلایل درد در قسمتهای کناری پشت کمر شما یعنی سمت چپ و سمت راست میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
مورد اول سنگهای کلیه و مشکلات مربوط به کلیه و مجاری ادرار:
اگر کلیه در یک سمت دچار سنگ شده باشد و به دنبال آن انسداد عفونت ایجاد شده باشد میتواند درد پشت کمر ایجاد بکند که به قسمتهای بالای شکم در آن سمت نیز منتشر میشود.
درد ممکن است حالت رفت و برگشتی یا به اصطلاح کولیکی داشته باشد (که به اصطلاح بیاید و برود) علائم به اندازه و محل سنگ بستگی دارد، بعضی اوقات علائم بسیار شدید خواهد بود.
سایر علائم بالینی به شرح زیرند: درد کشاله ران، تکرر ادرار، ادرار تیره یا خونی، ادرار قهوهای رنگ، ادرار کف آلود و بدبو، دفع ادرار با درد و سوزش، وجود خون واضح در ادرار، همچنین ادرار صورتی رنگ، قرمز رنگ یا قهوهای رنگ و وجود تهوع و استفراغ.
-
مثال بعدی مشکلات ناشی از اعضای داخلی میشود مشکلات کیسه صفرا:
مشکلات کیسه صفرا مثلاً التهاب جداره کیسه صفرا و یا وجود سنگ کیسه صفرا که باعث انسداد خروج کیسه شده است، میتواند درد در ناحیه کمر و همچنین درد پشت کمر شما را سبب شود اغلب افراد که دچار مشکلات کیسه صفرا و سنگ صفرا میشوند این درد را در سمت راست پشت و کمر حس خواهند کرد از علائم همراه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تب و لرز، درد قفسه سینه در قسمت بالای شکم و سمت راست و اسهال مزمن، کمرنگ شدن و بی رنگ شدن مدفوع، تیره رنگ شدن ادرار، زرد شدن رنگ پوست و قسمت سفیده چشم.
اگر مشکل اورژانسی کیسه صفرا وجود داشته باشد که نیازمند مراجعه فوری به اورژانس میباشد احتمال بروز علائم زیر در فرد زیاد است :
-
تبهای شدید
-
زرد شدن گسترده سطح پوست
-
درد قفسه سینه
مثال دیگر آسیب اعضای داخل بدن میشود. پانکراس یا لوزالمعده در سمت چپ بالای شکم ما قرار دارد. التهاب لوزالمعده را پانکراتیت مینامیم، التهاب پانکراس که به صورت حاد و یا به صورت مزمن میتواند وجود داشته باشد باعث درد در قسمت بالای شکم میشود.
این درد انتشار به ناحیه پشت شما نیز خواهد داشت، شدت درد فوق بعد از خوردن غذا بدتر خواهد شد. در پانکراتیت حاد علائم زیر به صورت ناگهانی ظاهر خواهد شد. این علائم عبارتند از: تب، افزایش تعداد ضربان قلب، تهوع و استفراغ و نفخ شکم، التهابهای پانکراس.
اگر التهاب پانکراس مزمن باشد علائم طولانی مدت را در فرد ایجاد خواهند کرد. علاوه بر اینکه دردی مزمن در ناحیه پشت کمر و بالای شکم وجود دارد، میتواند دچار اسهال مزمن کاهش وزن و مدفوع چرب و بودار شده باشد.
-
مثال بعدی مشکلات اعضای داخلی عبارت است از حملات قلبی:
یکی از اورژانسهای مهم پزشکی که میتواند بالقوه کشنده و تهدید کننده حیات فرد مبتلا باشد سکتههای قلبی و بهره خونرسانی به عضله قلب میباشد.
زمانی که وقتی دچار سکته قلبی میشود ممکن است علائم هشدار دهنده کلاسیک و آشکاری نداشته باشد.
مواردی که اغلب افراد گزارش میکنند عبارت است از درد قفسه سینه، تعریق، تهوع، تنگی نفس، درد فک پایینی، سرگیجه یا به اصطلاح دقیقتر سبکی سر، حالت منگی و دردی که در بازوی چپ وجود دارد یا درد گردن و دردی که به پشت منتشر میشود.
اگر شما و اطرافیانتان همراه درد پشت کمر یک یا چند مورد از موارد بالا را نیز تجربه میکنید باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید و یا درصورت مشاهده علائم خفیف تر و یا درمان درد پشت، درمان پشت کمر سمت راست، تشخیص علت درد پشت کمر و پهلو، تشخیص و درمان دیسک کمر، درمان کمردرد و در صورت نیاز ورزشهای مخصوص و مربوط به آن و... میتوانید به کلینیک ما واقع در محدوده شریعتی مراجعه کنید و تحت نظر متخصصین حاذق ما قرار بگیرید.
اگر شما به واسطه این ضربههای جزئی دچار درد پشت کمر شدهاید با استراحت و رعایت نکات حمایتی نهایتا دو هفته با خود مراقبتی بهبود خواهید داشت.
اگر در دو هفته درد شما بهتر نشد یا بدتر شد و سپس حتماً به دکتر کمر درد مراجعه کنید همچنین تاکید میشود در صورت اینکه احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی و گزگز و مورمور دارید باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
اول قدم این است که یک شرح حال دقیق در مورد سوابق خود و علائم خود به پزشک بدهید بعد از این شرح حال گیری پزشک معاینه فیزیکی را برای شما انجام میدهد.
گاهی مثلاً در افرادی که علائم حسی دارند معاینه عصبی مخصوص توسط پزشک انجام میشود، همچنین از یک یا چند روش کمک تشخیصی پاراکلینیکی ممکن است پزشک استفاده کند تا به تشخیص صحیح برسد.
در همین رابطه به موارد زیر اشاره میکنیم:
آزمایش خون، تصویربرداریهای رادیولوژی مانند: عکسبرداری ساده با اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی، نوار عصب و عضله، همچنین نوار قلب و...
درمان درد پشت کاملا وابسته به علت درد پشت کمر است، در موارد مانند شده و سنگهای کلیه که باعث انسداد شدهاند و علائم بالینی شدید ایجاد کردند.
در مورد مشکلات کیسه صفرا اورژانسی در پانکراتیتهای حاد در این موارد اقدامات متناسب بایستی به طور اورژانسی انجام بشود.
در مواردی که حمله قلبی وجود دارد باید درمان هرچه سریعتر برای نجات جان بیمار آغاز شده باشد در موارد دیگر که به علت تصادفات شکستگیها مشکلات ستون فقرات ایجاد شده درمانهای جراحی ممکن است ضرورت پیدا کند.
اگر کشیدگی عضلات و رگ به رگ شدن عضلات آسیبها و ضربههای ملایم باعث ایجاد درد پشت کمر شده باشد، معمولاً درمانهای حمایتی و برای رفع درد کفایت میکند.
این درمانها که اقدامات خود مراقبتی برای درمان پشت کمر سمت راست و چپ نامیده میشوند عبارتند از:
-
استراحت بایستی فقط به مدت محدود و تا اتمام فاز حاد در باشد، به محض اینکه در حال تحول بشود صحیح باید ورزش و فعالیت از سر گرفته بشود.
استمرار استراحت یا استراحت مطلق طولانی باعث ضعیف شدن عضلات پشتیبان ستون فقرات شده و روند بهبود را معکوس میکند.
-
اقدام بعدی استفاده از سرما درمانی و گرما درمانی میباشد داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن میتوانند مصرف بشود.
-
توصیه میشود که ورزش ملایم حرکات کششی استاندارد و پیادهروی به محض کاهش فاز حاد درد با نظر پزشک آغاز شود. توصیه میشود که نکات زیر را نیز در نظر بگیرید به وضعیت بدن خود دقت بیشتری کنید: از کمردولا نشوید، قوز نکنید.
از اینکه بیش از حد بنشینید پرهیز کنید، چون این روال باعث میشود که عضلات شما ضعیف بشود. گاهی بعضی از افراد استفاده از حمام نمک را در بهبود و تسکین درد پشت کمر شان مفید توصیف میکند.
در موارد زیر شما نیاز به مراقبت فوری و اورژانسی دارید، پس باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید. این موارد عبارتند از:
اگر دچار تب شدید شدهاید، اگر دچار درد شدید شکم شدهاید که هیچ روند بهبودی ندارد، اگر دچار بیاختیاری ادرار یا بیاختیاری مدفوع شدهاید، اگر دچار درد شدهاید که بدتر میشود یا کیفیت پیشرونده دارد، اگر درد قفسه سینه همراه با درد پشت کمر وجود دارد و به خصوص اگر همراه با حالت تهوع و تنگی نفس ضعف تعریق و سبکی سر هست، اگر به طور ناگهانی حس میکنید که صورت بازو پای شما دچار ضعف و بی حسی شده است.
برای دردهای پشت کمر سمت راست که هم میتواند بسیار خفیف باشد و هم به حدی شدید باشد که فرد را ناتوان سازد، راهکارهای درمانی خاصی وجود دارد که به عوامل مختلفی از جمله علت بروز درد وابسته است. درمان پشت کمر سمت راست بسته به علت درد که میتواند آسیب دیدگی، بیش کاری و فشار عضلانی است.
بسته به علت درد، درمان درد پشت متفاوت است. اگر علت درد پشت بیشکاری، کشیدگی یا رگ به رگ شدن عضلات یا پوزیشن نامناسب حین نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام باشد استراحت و تغییر پوزیشن راه حل درمانی میباشد.
درمان درد پشت بسته به اینکه به دلیل مشکلات جدیتری چون بیرون زدگی دیسک، تنگی کانال نخاع، آرتروز و غیره بروز کرده باشد، نیازمند درمانهای جدیتری از جمله اوزون تراپی، تزریق اپیدورال و جراحی خواهد بود.
علت درد پشت کمر و پهلو میتواند به بیماریهایی چون ناراحتی کلیوی، سنگ صفرا یا مواردی از این دست مرتبط باشد. در صورت بروز هرگونه درد و احساس ناراحتی در پشت کمر و پهلو ضروری است بیمار در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نماید.
همه ما در زندگی خود درد پشت کمر را تجربه کردهایم اصولا این معمولاً نگران کننده نخواهد بود و با خودمراقبتیها که در بالا شرح آن داده شد. نهایتاً در طول دو هفته بهبود خواهد داشت، ولی اگر شما چند مورد از علائم هشدار بالا را داریدريال دردی دارید که طی چند روز بهتر نشده و حتی شدیدتر هم شده باید حتما به کلینیک ارتوپد مراجعه کنید.
طی مطالب ذکر شده فوق، علاوه بر بالابردن سطح آگاهی شما عزیزان نسبت به علل و مشکل درد پشت کمر، در صورت داشتن تمایل و یا مشکلاتی همچون: دیسک کمر، گودی کمر، درمان پشت کمر سمت راست و یا چپ، درمان درد پشت، علت درد پشت کمر و پهلو و درمان آن و... میتوانید به کلینیک ما که دارای متخصصین مجرب، حاذق و حرفهای می باشد، مراجعه کرده و روند درمانی خود را در پیش بگیرید.