چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم؟
با توجه به تمام استرس‌های تکراری و حرکات، جای تعجب نیست که در حدود دوسوم افراد در دوره‌ای از زندگی خود گردن درد را تجربه کنند. هرچند بیماری دیسک گردن فراتر از یک درد ساده در گردن است و تشخیص به‌موقع آن بسیار بسیار مهم است. آشنایی نسبت به اینکه چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم از عوارض بسیار سخت و غیرقابل‌بازگشت آن مانند ازکارافتادگی کامل گردن و دردهای شدید به دلیل آسیب پایدار عصبی کانال نخاع و اعصاب عبوری از وسط کانال نخاعی که در حالت تشدید یافته باعث اختلال حرکتی و حسی از گردن به پایین می‌شود، جلوگیری می‌کند. زیرا تمام اعصاب حرکتی، حسی، احشایی، شکمی، تناسلی و ... از محل گردن عبور می‌کنند و اگر دیسک گردن پیشروی کند می‌تواند روی آن‌ها فشار وارد کند و بر تمامی عملکرد بدن تاثیر منفی می‌گذارد.
دیسک گردن حتی می‌تواند باعث مواردی مانند ناتوانی جنسی، فلج اندام، بی اختیاری ادراری و ... شود. خیلی وقت‌ها افراد استعداد ژنتیکی دارند و برخی افراد به دلیل شغل‌هایی مانند کارهای کارمندی، دندانپزشکی، کامپیوتری، تعمیرات موبایل، انجام کارهای هنری، بسیار بیشتر مستعد دیسک گردن هستند. با اینکه در برخی موارد علائمی مانند گزگز، درد و تیرکشیدن‌های گاه و بیگاه می‌تواند شما را به دیسک گردن مشکوک کند، اما گاهی نیز عوارض به این شدت نیستند. بنابراین حتی در صورت دیدن علائم خفیف و دردهای اولیه حتما به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. زیرا در مراحل اولیه دیسک گردن با حرکات ورزشی مناسب کاملا قابل کنترل است و نیازی به درمان‌های سخت ندارد.
فهرست مطالب:
دیسک گردن چیست؟
در جواب این سؤال که چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم؟ شاید بهتر باشد ابتدا بدانیم اصلاً دیسک گردن چیست؟ دیسک گردن زمانی اتفاق می‌افتد که مرکز ژل مانند دیسک نخاعی از ناحیه‌ای ضعیف در دیواره بیرونی سخت پاره شود، شبیه به این که شکلات‌های داخل دونات با فشردن از آن خارج گردند. در این صورت درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن گردن یا بازو ممکن است در اثر لمس یا فشرده شدن ماده دیسک ایجاد شود. درمان با استراحت، داروهای ضد درد، آمپول‌های ستون فقرات و فیزیوتراپی اولین قدم برای بهبود است. اکثر افراد بعد از 6 هفته بهبود می‌یابند و به فعالیت طبیعی خود باز می‌گردند. در صورت ادامه علائم، ممکن است جراحی توصیه شود که در ادامه توضیحات بیشتری برایتان خواهیم داد.
چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم؟
در پاسخ به این سؤال که چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم باید گفت این بیماری نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر با علائمی همراه است که توجه به این علائم می‌تواند شما را نسبت به احتمال ایجاد دیسک گردن راهنمایی کند. علائم فتق دیسک گردن یا دیسک گردن بسته به محل فتق و واکنش بدن شما به درد بسیار متفاوت است. اگر دیسک گردن داشته باشید، ممکن است دردی را احساس کنید که از بازو شروع شده و احتمالاً در دست شما گسترش می‌یابد. همچنین ممکن است با چرخاندن سر یا خم شدن گردن روی تیغه شانه یا نزدیک آن در گردن احساس درد داشته باشید. از طرفی گاهی اوقات ممکن است دچار اسپاسم‌های عضلانی گردید (یعنی ماهیچه‌ها به‌طور غیرقابل‌کنترلی سفت شوند). این نوع درد می‌تواند با بی‌حسی و گزگز در بازو همراه باشد. به‌علاوه ممکن است دچار ضعف عضلانی در عضلات دو سر، عضلات سه سر و دست خود شوید.
اگر شما دچار دیسک گردن شده باشید ممکن است هنگام صبح که از خواب بیدار می‌شوید، بدون هیچ رویداد آسیب‌زایی که ممکن است باعث آسیب شود مانند تکان دادن ناگهانی گردن، متوجه درد شوید. در این حالت برخی از بیماران با نگه‌داشتن بازو در موقعیت بالا در پشت سر خود تسکین می‌یابند، زیرا این وضعیت فشار وارد بر عصب را کاهش می‌دهد. اما در صورت شدید بودن فایده‌ای نداشته و تنها راه حل مراجعه به پزشک است.
دلایل ایجاد دیسک گردن چیست؟
دیسک‌ها به دلیل آسیب‌دیدگی و کشیدگی دائم و نامناسب ممکن است دچار برآمدگی یا فتق شوند یا خودبه‌خود ایجاد گردند. پیری نقش مهمی در ایجاد دیسک گردن و سایر انواع دیسک‌ها دارد. هر چه پیرتر می‌شوید، دیسک‌های شما بیشتر خشک می‌شوند و سخت‌تر حرکاتی مانند تا شدن را انجام می‌دهند. همچنین با افزایش سن، دیواره بیرونی فیبری سخت دیسک ممکن است ضعیف شود. در این حال هسته ژل مانند ممکن است از طریق پارگی دیواره دیسک برجسته یا پاره شود و در هنگام لمس عصب باعث درد گردد. از دیگر دلایل ایجاد دیسک گردن می‌توان به ژنتیک، سیگار کشیدن و تعدادی از فعالیت‌های شغلی و تفریحی که به‌صورت دائمی با تکرار بالا انجام می‌شوند، اشاره کرد.
چه افرادی بیشتر به دیسک گردن مبتلا می‌شوند؟
دیسک‌های فتق شده بیشتر در افراد 30 تا 40 ساله دیده می‌شود، اگرچه افراد میان‌سال و مسن اگر درگیر یک فعالیت بدنی شدید باشند، کمی بیشتر در معرض خطر هستند. بد نیست بدانید فقط حدود 8٪ از دیسک‌های فتق شده در ناحیه گردن اتفاق می‌افتد.
تشخیص دیسک گردن چگونه انجام می‌شود؟
با اینکه در قسمت چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم توضیح دادیم که شما می‌توانید با برخی علائم به وجود بیماری دیسک گردن شک کنید، تشخیص قطعی آن کاری کاملاً تخصصی است که از عهده شما برنخواهد آمد. به همین دلیل حتماً باید به پزشکان متخصص مراجعه کنید تا کاملاً بررسی شود و اقدامات درمانی لازم انجام گیرد. بنابراین هنگامی‌که برای اولین بار درد را تجربه کردید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. زیرا هرچه زودتر تشخیص داده شود بهتر قابل‌درمان یا کنترل است. پزشک شما در جلسه اول، یک تاریخچه پزشکی کامل را برای درک علائم، هرگونه آسیب قبلی یا شرایط و تشخیص اینکه آیا عادت‌های زندگی باعث ایجاد درد می‌شوند، می‌پرسد. در مرحله بعدی یک معاینه بدنی برای تعیین دقیق ناحیه دچار درد و آزمایش هرگونه ضعف یا بی‌حسی عضله انجام می‌شود.
پزشک ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را برای تشخیص دقیق تجویز کند:
اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی (MRI)
این اسکن یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج فرکانس رادیویی نمای مفصلی از بافت نرم ستون فقرات شما را نشان می‌دهد. برخلاف عکس‌برداری با اشعه ایکس در این روش، اعصاب و دیسک‌ها به‌وضوح قابل مشاهده هستند. معمولاً این کار با یک ماده رنگی که به جریان خون شما تزریق خواهد شد، انجام می‌شود. MRI می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که دقیقاً کدام دیسک آسیب دیده است و اگر فشرده‌سازی عصبی وجود دارد نیز مشخص می‌کند. همچنین می‌تواند رشد بیش‌ازحد استخوانی، تومورهای نخاع یا آبسه را تشخیص دهد.
میلوگرام
میلوگرام یک اشعه ایکس تخصصی است که رنگ از طریق تزریق نخاعی به کانال نخاع وارد می‌شود. سپس یک فلوئوروسکوپ (لنزهای بسیار قوی مانند میکروسکوپ که برای تصویربرداری از داخل بدن استفاده می‌شوند) با اشعه ایکس تصاویر تشکیل شده توسط رنگ را ثبت می‌کند. رنگی که در میلوگرام استفاده می‌شود با اشعه ایکس سفید نشان داده شده و به پزشک اجازه می‌دهد نخاع و کانال را با جزئیات مشاهده کند. میلوگرام ها می‌تواند بیماری‌هایی نظیر فتق دیسک، رشد بیش‌ازحد استخوانی، تومورهای نخاعی و آبسه‌های ستون فقرات را نشان دهد. گاهی نیز ممکن است سی‌تی‌اسکن به‌عنوان یک روش تشخیصی تکمیلی در کنار آن انجام شود.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
این نوع اسکن نیز یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک پرتوی اشعه ایکس و یک کامپیوتر، تصاویر 2 بعدی از ستون فقرات شما را ایجاد می‌کند. ممکن است با یک ماده رنگی که به جریان خون شما تزریق می‌شود، انجام گردد. این تست مخصوصاً برای تأیید آسیب دیدن دیسک گردن یا سایر دیسک‌ها بسیار مفید است.
الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصب (NCS)
آزمایش‌های EMG و NCS فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کنند. در این آزمایش‌ها سوزن‌های کوچک یا اجزایی به نام الکترود در عضلات شما قرار می‌گیرند و نتایج آن بر روی یک ماشین خاص ثبت می‌شود. ازآنجاکه دیسک گردن باعث فشار بر ریشه عصب می‌شود، اگر دیسک گردن داشته باشید عصب نمی‌تواند احساس و حرکت عضله را به روشی طبیعی تأمین کند. این آزمایشات می‌تواند آسیب عصبی و ضعف عضلانی را تشخیص دهد.
اشعه ایکس
این روش یک روش قدیمی‌تر هست که مهره‌های استخوانی ستون فقرات شما را نشان می‌دهد و می‌تواند نزدیک بودن هر یک از مهره‌های دیسک به همدیگر و یا تغییر آرتروز یا شکستگی را به پزشک اطلاع دهد. شایان ذکر است برای تشخیص دقیق دیسک گردن این آزمایش به‌تنهایی کافی نیست و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دارد.
روش‌های درمانی دیسک گردن
بعدازاینکه متوجه شدید چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم اگر علائم مشخصه را داشتید حتماً باید به پزشک مراجعه کرده تا بعد از تشخیص دقیق در مورد روش‌های درمانی با شما صحبت کند. البته انتخاب روش درمانی مناسب برای این بیماری به شدت آن بستگی دارد.
درمان غیر جراحی محافظه‌کارانه اولین قدم برای بهبودی است و ممکن است شامل دارو، استراحت، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، آب‌درمانی، مراقبت‌های کایروپراکتیک (ایجاد نوعی هماهنگی بین مهره‌های دیسک که باید توسط متخصص این کار، انجام شود. البته برای سایر مشکلات ستون فقرات و مفاصل نیز استفاده می‌شود) و مدیریت درد باشد. بیش از 95٪ از افراد مبتلا به درد بازو به دلیل دیسک گردن با انجام این توصیه‌های پزشکی به‌طور صحیح، در طی شش هفته بهبود می‌یابند و به فعالیت طبیعی خود باز می‌گردند. اگر بدن شما به درمان محافظه‌کارانه پاسخ ندهد یا علائم شما بدتر شود، پزشک ممکن است جراحی را به شما توصیه کند. در ادامه این روش‌ها را به‌طور مفصل شرح می‌دهیم:
درمان‌های غیر جراحی
درمان‌های غیر جراحی برای دیسک گردن شامل موارد زیر می‌شوند:
مراقبت از خود: در بیشتر موارد، درد ناشی از دیسک گردن با مراقبت و طی دو روز بهبود می‌یابد و در عرض 4 تا 6 هفته کاملاً برطرف می‌شود. محدود کردن فعالیت، گذاشتن کمپرس سرد یا گرم و مصرف داروهای بدون نسخه به بهبودی شما کمک می‌کند.
دارو: پزشک ممکن است داروهای مسکن، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) و استروئیدها را برای شما تجویز کند. گاهی اوقات نیز شل کننده‌های عضلانی برای اسپاسم عضلات تجویز می‌شوند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند، ناپروکسن (Alleve، Naprosyn)، آسپیرین، سلکوکسیب (Celebrex) و ایبوپروفن (Motrin، Nuprin، Advil) نمونه‌هایی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هستند که پزشک برای کاهش التهاب و تسکین درد تجویز می‌کند.
همچنین برخی مسکن‌ها مانند استامینوفن (تایلنول) می‌توانند درد را تسکین دهند، اما اثرات ضدالتهابی NSAID ها را ندارند. توجه داشته باشید که استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضد درد و NSAID ممکن است باعث زخم معده و همچنین مشکلات کلیوی و کبدی شود. به همین دلیل باید حتماً با تجویز پزشک مصرف شوند و در صورت مشاهده این‌گونه علائم باید به متخصص خود اطلاع دهید تا داروی دیگری را برایتان جایگزین کند. داروهای شل کننده عضلات، مانند متوکاربامول (روباکسین)، کاریزوپروادول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) نیز، ممکن است برای کنترل اسپاسم عضلات تجویز شوند.
گاهی برای کاهش تورم و التهاب اعصاب استروئید تجویز می‌شود. استروئیدها به‌صورت خوراکی در یک دوز پایین در طی یک دوره پنج‌روزه مصرف می‌شوند. مزیت این دارو این است که تقریباً بلافاصله در طی 24 ساعت باعث تسکین درد خواهند شد.
تزریق استروئید: گاهی نیز به جای نوع خوراکی استروئید از نوع تزریقی آن استفاده می‌شود. این روش تحت فلوئوروسکوپی با اشعه ایکس انجام می‌گردد و شامل تزریق استروئیدها و عامل بی‌حسی به فضای اپیدورال ستون فقرات است. دارو برای کاهش تورم و التهاب اعصاب در کنار ناحیه دردناک تزریق می‌شود. در حدود 50٪ بیماران پس از تزریق اپیدورال، دردشان بسیار کاهش می یاید، اگرچه نتایج به‌طور موقت است. برای دستیابی به اثر کامل، اغلب تزریق‌های مکرر انجام می‌شود. مدت‌زمان تسکین درد متفاوت است و بسته به نوع آسیب ممکن است هفته‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد. تزریقات همراه با یک فیزیوتراپی و یا یک برنامه تمرینی خانگی انجام می‌شود.
فیزیوتراپی: به‌طورکلی فیزیوتراپی برای این انجام می‌شود که شما سریع‌تر به فعالیت‌های روزانه خود برگردید و از آسیب‌های شدیدتر جلوگیری می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها شما را در زمینه‌های مختلف مانند وضعیت صحیح بدن، راه رفتن و بلند کردن وسایل آموزش می‌دهند. همچنین برای تقویت و کشش عضلات شانه، گردن و بازو با شما کار می‌کنند. از طرفی شما را تشویق به افزایش حرکات کششی و افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات و بازوها می‌کنند. ورزش‌های تقویت‌کننده، عناصر اصلی در درمان شما هستند که باید بخشی از برنامه تناسب اندام روزانه شما به‌صورت مادام‌العمر باشند.
درمان‌های جامع‌نگر: طبق تجربه برخی از بیماران روش‌هایی مثل طب سوزنی، طب فشاری، یوگا، تغییر در رژیم غذایی، مدیتیشن و بازخورد زیستی نیز در کنترل درد و همچنین بهبود سلامت کلی مفید هستند.
درمان‌های جراحی
درصورتی‌که علائم دیسک گردن پیشرفت کنند، دیگر پاسخ این سؤال که چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم زیاد سخت نیست. در این شرایط معمولاً درمان‌های گفته‌شده در قسمت قبلی کارساز نیستند و جراحی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. عواملی مانند سن بیمار، مدت‌زمان ادامه مشکل، سایر مشکلات پزشکی، عمل‌های قبلی گردن و نتیجه برای تجویز جراحی در نظر گرفته می‌شوند.
جمع‌بندی
همانطورکه ملاحظه کردید اینکه چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم بیشتر یک کار تخصصی است که باید پزشک متخصص آن را انجام دهد. شدید شدن دیسک گردن می‌تواند بسیار آزاردهنده و در موارد شدید غیرقابل‌بازگشت باشد. بنابراین توصیه اکید ما این است که در همان مراحل اولیه با دیدن علائمی هرچند سطحی به متخصص مراجعه کنید تا اقدامات درمانی لازم به‌موقع انجام شوند و نیاز به درمان‌های سخت مانند جراحی نباشد. تیم تخصصی ما در کلینیک دکتر پا نیز می‌تواند در این زمینه به‌خوبی شما را راهنمایی کند. می‌توانید از طریق لینک‌های فضاهای مجازی در کنار صفحه با ما ارتباط بگیرید.