درد انگشت شست پا
درد انگشت شست پا به دو دسته عمده تقسیم می‌شود. برخی از آنها دردهای راجعه هستند که ممکن است بر اثر مشکلات کمر، زانو، پا و مشکلات عصبی بروز کند و خود شست مشکلی نداشته باشد و یا به دلیل مشکلات خود شست پا بروز کند. در گام نخست با مراجعه به کلینیک ارتوپدی و بررسی بیشتر باید این تشخیص مسجل گردد که درد فرد به صورت راجعه است یا خیر. در ادامه ما مشکلات مرتبط با خود شست را برایتان توضیح می‌دهیم. عدم درمان به موقع درد انگشت شست پا می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی شود. به عنوان مثال چنانچه درد انگشت شست به دلیل عفونت باشد، عدم درمان ممکن است منجر به انتشار عفونت به استخوان گردد. از سوی دیگر اگر درد شست به دلیل بیماری‌های چون انحراف شست پا، آرتروز یا شکستگی باشد، عدم درمان می‌تواند باعث بدفرمی غیرقابل برگشت و یا آسیب‌های پایدار دیگر گردد. چنانچه از درد شست رنج می‌برید برای کسب مشاوره و درمان با شماره تماس کلینیک دکتر پا تماس حاصل نمایید.
فهرست مطالب مورد اشاره در این مقاله
منظور از درد انگشت شست پا چیست؟
به هر احساس ناراحتی که در انگشت شست پا اتفاق می‌افتد، اطلاق می‌شود. انگشتان شست پا شامل استخوان (فالانژ)، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی هستند که همگی در معرض آسیب، عفونت یا سایر شرایط منجر به درد می‌باشند.
درد انگشتان پا ممکن است کوتاه مدت یا مداوم باشد. ممکن است احساس ذوق ذوق کردن، سوزش یا سوزن سوزن شدن داشته باشید. احساس شبه درد که اغلب به صورت سوزن سوزن شدن، تیر کشیدن یا سوزش توصیف می‌شوند، پارستزی نامیده می‌شوند. درد انگشت شست پا ممکن است یا صرفاً آزاردهنده و ناراحت کننده باشد و یا آنقدر ناتوان کننده که نتوانید کفش بپوشید یا هر نوع فشاری را روی انگشت پای خود تحمیل کنید. درد انگشت شست می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی از جمله انحراف شست تا بیماری عصبی باشد.
چه عواملی باعث بروز درد انگشت شست پا می‌شود؟
درد انگشت شست اغلب نتیجه آسیب دیدگی یا مشکلات جزئی پزشکی است. آرتروز، شکستگی و نقرس همه ممکن است باعث درد شست پا شوند.
بیشتر موارد درد انگشت شست با داروهای بدون نسخه (OTC) به راحتی قابل درمان هستند. با این حال، برخی علل درد مانند سزاموئیدیت، ممکن است نیاز به درمان بالینی جدی‌تری داشته باشند.
در این مقاله اطلاعات بیشتری در مورد علل شایع درد انگشت شست پا به همراه برخی از علائم و روش‌های درمانی آنها ارائه شده است.
علل درد انگشت شست پا کدامند؟
درد انگشت شست پا دامنه دلایل گسترده‌ای دارد. مشکلات مختلفی باعث درد انگشت شست می‌شود که برخی از آنها جدی‌تر از دلایل دیگر است. بروز درد یا می‌تواند به دلیل جراحت باشد یا عفونت و یا می‌تواند ناشی از التهاب، دردهای عصبی و یا بدفرمی باشد.
آرتروز
طبق انجمن ارتوپدی، سفتی انگشت شست شایعترین علت درد آرتروز در قاعده انگشت شست پا است. این بیماری تقریباً از هر 40 نفر 1 نفر بالای 50 سال را درگیر می‌کند و در خانم‌ها شیوع بیشتری نسبت به آقایان دارد.
شایعترین علامت آن درد هنگام راه رفتن یا انجام هرگونه فعالیت بدنی است که به پا و انگشت فشار وارد می‌کند. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
تورم در نزدیکی مفصل انگشت شست پا
-
برجستگی دردناک بالای مفصل
-
مشکل در حرکت انگشت بزرگ پا
درمان‌های سفتی انگشت شست شامل گزینه‌های غیرجراحی و جراحی است. درمان‌های غیرجراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
سرد کردن یا گرم کردن انگشت
-
مصرف مسکن‌ها
-
تزریق پلاسما غنی از پلاکت
-
پوشیدن کفش‌های دارای کفی محکم‌تر
گزینه‌های جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
پیوند مفصل
-
برداشتن زائده استخوانی
-
تعویض مفصل
-
لایه برداری مفصل
فرورفتگی ناخن شست پا در گوشت
فرورفتگی ناخن شست پا در گوشت یکی از دلایل عمده ناراحتی و درد انگشت شست پا است. این در صورتی اتفاق می‌افتد که فردی ناخن انگشت پای خود را خیلی کوتاه یا خیلی نامنظم کوتاه می‌کند و یک لبه آن تیز می‌ماند. پوشیدن کفش‌های تنگ ممکن است باعث تشدید یا حتی ایجاد فرورفتگی ناخن در گوشت شود.
برخی از علائم بالقوه فرورفتگی ناخن شست پا در گوشت شامل موارد زیر می‌باشد:
-
انگشت شست سفت، متورم یا حساس
-
درد شست
-
تیرگی پوست اطراف انگشت شست
-
ترشح چرک از محل زخم (در صورت عفونی شدن زخم)
درمان فرورفتگی ناخن شست در گوشت به طور معمول با گزینه‌های غیرجراحی آغاز می‌شود، با این حال امکان دارد پزشک ناخن‌هایی از پا را که به طور مداوم رشد می‌کنند، جراحی کند. درمان‌های غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
مصرف مسکن‌های بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن
-
قراردادن پا در وان گرم سه یا چهار بار در روز
-
خشک نگه داشتن پا و درآودن جوراب‌های عرق کرده در اسرع وقت
-
پوشیدن کفش‌های راحتی و باز
گزینه های جراحی عبارتند از:
-
برداشتن جزئی ناخن
-
برداشتن کامل ناخن
-
حذف دائمی ناخن (اغلب برای موارد مزمن لازم است)
نقرس
نقرس علت شایع دیگر درد انگشت شست پا است. تجمع اسید اوریک در مفاصل فرد باعث بروز نقرس می‌شود. این بیماری معمولاً در مفصل انگشت شست پا اتفاق می‌افتد. بدن به طور معمول اسید اوریک را از طریق ادرار از بین می‌برد، اما در برخی موارد امکان تجمع آن وجود دارد و باعث متبلور شدن مفاصل می‌شود.
علائم نقرس شامل موارد زیر است:
-
التهابی که باعث تیره شدن پوست، تورم یا گرما در مفصل می‌شود.
-
درد شدیدی که در نیمه شب یا هنگام بیدار شدن از خواب رخ می‌دهد.
-
پوست روی مفصل آسیب دیده براق می‌شود.
التهاب مرتبط با نقرس معمولاً طی 3 تا 10 روز برطرف می‌شود. درمان‌های معمول نقرس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
نوشیدن مایعات فراوان
-
بالا نگه داشتن پا
-
استراحت پس از ایستادن، راه رفتن یا سایر فعالیت‌ها
-
مصرف داروهای مناسب برای درمان التهاب و درد
افراد مبتلا به نقرس همچنین باید از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای سرشار از پورین مانند الکل، بیکن، جگر و برخی از انواع غذاهای دریایی خودداری کنند.
انگشت چمنی
انگشت چمنی نوعی آسیب به مفصل انگشت شست است که در هنگام فعالیت‌های ورزشی اتفاق می‌افتد. این آسیب به دلیل خم شدن مکرر انگشت شست به سمت بالا یا گرفتگی آن اتفاق می‌افتد. پرش یا دویدن تکراری می‌تواند باعث خمیدگی غیرطبیعی انگشت شست پا شود. این بیماری بیشتر در ورزشکارانی مشاهده می‌شود که در زمین چمن مصنوعی بازی می‌کنند.
انگشت چمنی به طور معمول نتیجه حرکات تکراری است. در نتیجه این حرکات تکراری، درد و تورم اغلب با گذشت زمان و به تدریج افزایش می‌یابد. علاوه بر درد، ممکن است فرد متوجه تورم و از عدم تحرک مفصل شود.
در صورتی که فرد آسیب‌دیدگی حاد را تجربه کند، درد به طور ناگهانی بروز می‌کند و ممکن است طی 24 ساعت بدتر شود.
متوقف کردن فعالیتی که باعث تشدید انگشت شست می‌شود، معمولاً بهترین اقدام درمانی برای این معضل است. انجام این کار از بدتر شدن آسیب جلوگیری می‌کند. به طور معمول، درمان شامل استراحت، کمپرس یخ ، فشرده‌سازی و بالا نگه داشتن است.
ممکن است یک پزشک استفاده از کفش‌های با انعطاف پذیری کمتر را هنگام ورزش توصیه کند. به عنوان آخرین راهکار برای صدمات شدید، آنها ممکن است جراحی را توصیه کنند.
سزاموئیدیت
یکی دیگر از علل بروز درد انگشت شست پا زاموئید است. سزاموئید به استخوان‌هایی گفته می‌شود که به تاندون‌ها متصل می‌شوند یا در عضلات قرار می‌گیرند. به عنوان مثال کاسه زانو بزرگترین سزاموئید است.
سزاموئیدیت زمانی اتفاق می‌افتد که تاندون‌های اطراف استخوان سزاموئید زیر انگشت شست پا ملتهب یا تحریک شوند. این وضعیت در دونده‌ها شایع است.
علاوه بر درد، علائم سزاموئیدیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
مشکل در حرکت انگشت بزرگ پا
-
افزایش تدریجی درد
-
کبودی انگشت
-
ورم شست
-
درد روی قوزک پا
چندین گزینه بالقوه درمانی برای سزاموئیدیت وجود دارد. برخی از گزینه‌های درمانی که پزشک ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر است:
-
تزریق استروئید
-
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) برای درد و تورم
-
نوار پیچ کردن، پد گذاشتن و یا بستن روی انگشت پا
-
استفاده از ابزارهای ارتوپدی سفارشی
-
فیزیوتراپی
شکستگی
شکستگی انگشت شست پا از موارد معمول است. شکستگی ممکن است هنگامی برای فرد رخ دهد که:
-
ضربه زدن به یک جسم سخت
-
افتادن یک شی سنگین روی انگشت پا
-
تحت فشار قرار گرفتن انگشت شست با انجام حرکتی تکراری
درد و تورم انگشت شست پا دو علامت شایع شکستگی است، با این حال حتی ممکن است فرد متوجه تغییر رنگ اطراف انگشت شست پا شود.
گزینه‌های درمانی بسته به شدت شکستگی انگشت شست پا متفاوت خواهد بود. در صورت ضربه ناگهانی به انگشت شست پا، مراحلی که فرد می‌تواند انجام دهد شامل گزینه‌های ذیل است:
-
اجتناب از قرار دادن وزن روی انگشت شست پا
-
بالا نگه داشتن پا
-
استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم
-
نوارپیچ کردن انگشت پا یا بانداژ شست
فرد باید در خصوص سایر گزینه‌های درمانی با پزشک خود مشورت نماید.
انحراف شست پا
انحراف شست پا نوعی تغییر شکل مفصل در قاعده انگشت شست است. مفصل به سمت بیرون منحرف شده و برجستگی قابل مشاهده‌ای در کنار پا ایجاد می‌کند. این ناهنجاری باعث می‌شود که انگشت در جهت مخالف قرار بگیرد و به طور بالقوه با انگشت پا کناری سایش داشته باشد.
بسیاری از کفش‌ها به مفصل بیرون زده فشار وارد می‌کنند و با گذشت زمان، فشار ممکن است باعث تورم و التهاب کیسه پر شده از مایع در مفصل (بورس) شود.
انحراف انگشت شست ممکن است باعث تورم، التهاب و درد شود. انگشت شست پا به وضوح به سمت خم شده در حالی که مفصل شست در قاعده استخوان به سمت بیرون انحراف دارد.
برای کاهش علائم، فرد باید کفشی بپوشد که فشار بیشتری به مفصل وارد نکند. کفشی با کفی پهن و انعطاف‌پذیر برای این بیماران ایده آل است.
برخی از درمان‌های دیگر احتمالاً شامل موارد زیر باشد:
-
استفاده از پدهای انحراف انگشت شست
-
مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئید مانند ایبوپروفن
-
قرار دادن کمپرس یخ روی مفصل
-
ماساژ انگشت آسیب دیده
سایر علل احتمالی درد انگشت شست پا عبارتند از:
-
عفونت ناخن
-
بیماری رینود (حالتی که رگ‌های خونیِ انگشتان دست‌ها و پاها، واکنش شدیدی به سرما یا استرس نشان می‌دهند و این بیماری بیشتر در اثر کاهش جریان خون در رگ بروز می‌کند)
-
نورومای مورتون ( مورتون نوروما، رشد بیش از حد بافت عصبی است که باعث درد در سینه‌ی پا می‌شود و ممکن است فرد دچار درد شدید، سوزش پا و بی‌حسی بین انگشتان پا شود.)
-
روماتیسم مفصلی (نوعی بیماری خود ایمنی مزمن و سیستمیک است که سیستم ایمنی به سلول‌های بدن بخصوص سلول‌های سینوویوم مفاصل بدن حمله کرده و عوارض بیماری را ایجاد می‌کند.)
علائم و درمان‌های دیگر بسته به علت دقیق درد می‌تواند متفاوت باشد.
پیشگیری از درد انگشت شست پا
-
استفاده از کفش‌ها و کفی‌های مناسب
-
حفظ وزن مناسب
-
اجتناب از پوشیدن کفش‌های تنگ و نوک تیز
-
استفاده از کفش‌های مناسب در حین آسیب انگشت شست
نکته مهم: کفی‌ها و کفشی‌هایی که افراد از بیرون تهیه می‌کنند عموماً به صورت صنعتی تولید می‌شوند و آناتومی و اختلافات جزئی کف پا افراد مختلف عموماً در این کفی‌ها و کفش‌ها لحاظ نمی‌شود. به همین دلیل، همان گونه که به استفاده از مسواک‌های شخصی توصیه می‌شود، ضروری است در جهت رفع مشکلات پا، زانو، کمر و گردن در درازمدت؛ افراد از کفش‌ها و کفی‌های شخصی سازی شده استفاده نمایند. برای تهیه بهترین کفی‌ها و کفش‌های شخصی سازی شده می‌توانید با کلینیک دکتر پا تماس بگیرید.
برای کاهش درد انگشت شست پا چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
-
برای کاهش درد شست پا بهتر است کفش‌های گشاد و راحت، با پاشنه کوتاه و کفی نرم بپوشید و از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و تنگ بپرهیزید.
-
برای مدت زمان طولانی روی پای شکسته و آسیب دیده خود نیایستید و یا با آن راه نروید.
-
به پای خود استراحت دهید و در صورت امکان پا را بالاتر از سطح بدن خود نگه دارید.
-
معمولاً توصیه می‌شود در صورت شکستگی انگشت پا بین انگشت آسیب دیده و انگشت کناری پنبه یا گاز استریل گذاشته و آن دو را با نوار آرام ببندیم، به خاطر داشته باشید که این نکته در خصوص شکستگی شست پا به هیچ وجه صدق نمی‌کند.
-
در صورت درد انگشت شست می‌توانید برای کاهش درد روی قسمت آسیب دیده کمپرس یخ قرار دهید.
و کلام آخر
بسیاری از موارد درد شست پا به دلیل آسیب دیدگی یا ساییدگی پوست، عضلات، استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها و رباط های انگشت پا در اثر افزایش سن است. درد انگشت شست پا می‌تواند زنگ خطری برای آگاهی از آسیب و یا عفونت استخوان (فالانژ)، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی شست پا و یا نشان از بیماری‌هایی چون آرتروز، انحراف شست پا، شکستگی و غیره باشد. عفونت و آسیب انگشت شست می‌تواند پایدار بماند و باعث بروز مشکلات جدی شود. کلینیک دکتر پا با بهره‌مندی از پزشکان متخصص و زبده و سوابق حرفه‌ای طولانی در این زمینه می‌تواند به شما در درمان مشکلات انگشت شست یاری برساند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.