علت درد و گزگز کف پا چیست؛ آیا روش قطعی برای درمان وجود دارد؟
من اینجا هستم تا به شما بگویم که علت درد و گزگز کف پا در اکثر اوقات می‌تواند به دلیل وجود بیماریهای زمینه‌ای یا نشستن و ایستادن برای مدت زمان طولانی باشد. اما در بسیاری از مواقع مشاهده این علائم به صورت موقت جای نگرانی ندارد؛ اما اگر به طور مداوم با این مشکل مواجه می‌شوید؛ حتماً باید برای چکاپ اقدام کنید. روش‌های درمانی مختلفی برای رفع درد در کف پا وجود دارد که بنا به تشخیص دکتر درد کف پا باید بر اساس هر یک از این روش‌ها تحت معالجه قرار بگیرید. فراموش نکنید که توجه به علائم و مدت زمان ظاهر شدن آن‌ها در بدن شما، کمک بسیار زیادی به پزشک برای تشخیص نهایی علت بیماری می‌کند. در این مقاله، من تمام سعی خود را می‌کنم تا شما را با دلیل گزگز کف پا و روش‌های مختلف تشخیص نوع بیماری آشنا کنم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
چه بیماری‌هایی می‌توانند علت درد و گزگز کف پا باشند؟
بسیاری از مشکلات و بیماریهای مزمن وجود دارند که می‌توانند به عنوان علت وجود این عارضه در نظر گرفته شوند. برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:
بیماری ام اس
بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای مربوط به سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع است که به سیستم ایمنی بدن که از لایه محافظ میلین تشکیل شده است حمله می‌کند و باعث قطع ارتباط مغز و سایر قسمت‌های بدن می‌شود و در نهایت باعث از بین رفتن و ایجاد آسیب مادام العمر به اعصاب می‌شود. درد و گزگزی در کف پا، بی‌حسی و احساس کرختی، از مهمترین علائم ظاهر شده در بدن، ناشی از بیماری ام اس است. دیگر علائم آن عبارتند از:
-
♦ عدم تعادل در راه رفتن
-
♦ سِر شدن دست و پا
-
♦ درد و خارش پوستی
-
♦ تکرر ادرار و مشکلات دفع
-
♦ سرگیجه
-
♦ تغییرات خلق و خو
-
♦ افسردگی
-
♦ اختلالات جنسی
-
♦ اسپاسم عضلانی
متاسفانه در حال حاضر تست مشخصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. اما اغلب پزشکان با بررسی تاریخچه مشکلات و سوابق بیمار به تشخیص می‌رسد. انجام آزمایش خون جهت آنالیز و مطابقت علائم بیماری ام اس و رد سایر گزینه‌ها و همچنین آنالیز مایع نخاعی و ام آر آی کمک بسیار زیادی به تشخیص نهایی بیماری می‌کند.
تیروئید کم کار
تیروئید کم کار یا به اصطلاح کم کاری تیروئید، یکی از مهمترین اختلالاتی است که باعث ایجاد یک سری از مشکلات جدی در بیمار می‌شود. ناتوانی غده هیپوفیز در تولید هورمون تیروئید باعث آشکار شدن نمونه¬-هایی از علائم در بدن می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
-
♦ کاهش بیش از حد ضربان قلب
-
♦ چاقی مفرط و افزایش وزن
-
♦ التهاب، درد زیاد و حساسیت بی¬اندازه مفاصل
-
♦ فراموشی و اختلال در حافظه کوتاه مدت و در شرایطی حافظه بلند مدت
-
♦ نازک و شکننده شدن تار موها
-
♦ افزایش خونریزی در دوران قاعدگی
-
♦ بزرگ شدن و بدشکل شدن غده تیروئید ناشی از کمبود ید در بدن
برای تشخیص پرکاری تیروئید آزمایش خون تجویز می‌شود؛ تا میزان هورمون تیروئید یا TSH در خون شما اندازه‌گیری شود. برای درمان تیروئید غالباً از داروهایی استفاده می‌شود که هورمون تیروئید به صورت خوراکی با نام لووتیروکسین وارد بدن شود. پس از مصرف دارو اگر با اندازه‌گیری هورمون TSH مشخص شد؛ که به دوز پایین‌تر یا بالاتر دارو احتیاج دارید.
نارسایی کلیوی
علت درد و سوزن سوزن شدن کف پا می‌تواند به دلیل نارسایی کلیوی باشد. تشخیص این بیماری با استفاده از معاینات عصبی، آزمایش خون و الکترومیوگرافی جهت اندازه‌گیری فعالیت عضله و نوار اعصاب انجام می‌شود. پس از تشخیص نهایی، جهت کاهش علائم ناشی از نارسایی کلیوی بیمار را تحت دیالیز یا جراحی پیوند کلیه قرار می‌دهند.
بیماریهای خود ایمنی
جهت تشخیص علت درد در کف پا سوابق بیمار به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مشخص شود پای بیماریهای خود ایمنی در میان نیست. در برخی از موارد جهت تشخیص بیماری آزمایش خون تجویز می‌شود. البته تغییر در سبک زندگی و استفاده از یک رژیم غذایی مناسب که حاوی مواد غذایی مقوی و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است؛ کمک بسیار زیادی به کاهش علائم گزگز و درد در کف پا می‌کند. برخی از مهمترین بیماریهای خود ایمنی عبارتند از:
-
♦ بیماری سلیاک
-
♦ لوپوس
-
♦ آرتریت روماتوئید
-
♦ سندروم گلین‌باره
جهت تشخیص دلیل گزگزی در کف پا و اینکه آیا بیماریهای خود ایمنی باعث ایجاد این مشکل شده‌اند، سوابق پزشکی و خانوادگی بیمار مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. در موارد زیادی از تست خون در تشخیص نهایی بیماری کمک کننده خواهد بود. تغییر سبک زندگی و دارودرمانی نیز در رفع علائم ناشی از این بیماری تاثیرگذار است. پس از گذشت مدت زمان مشخص از مصرف دارو، رفته رفته بیمار، متوجه بهبود درد و گزگزی کف پا خواهد شد.
عفونت‌های بدن
برخی از عفونت‌های بدن باعث ایجاد التهاب، بی‌حسی و درد در انگشتان پا می‌شوند. با تشخیص زود هنگام علت درد و گزگزی در کف پا می‌توان هرچه سریع‌تر آن را برطرف کرد. از رایج‌ترین عفونت‌هایی که می‌توانند در ایجاد بی‌حسی، کرختی و درد انگشتان پا تاثیرگذار باشند؛ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
-
♦ ویروس HIV
-
♦ بیماری لایم
-
♦ هپاتیت نوع B و C
-
♦ هانسن
-
♦ زونا
برای تشخیص علت درد کف پا و مشکلات عفونی در بدن، معمولاً سوابق خانوادگی بیمار و مدت زمان آشکار شدن علائم مورد بررسی قرار می‌گیرد. با انجام آزمایش خون علت نهایی بیماری مشخص می‌شود و بر اساس آن، نوع درمان نیز توسط پزشک تعیین خواهد شد.
اختلال یا نوروپاتی الکلی
مصرف بیش از اندازه الکل که به صورت مداوم انجام شود می‌تواند مهمترین دلیل درد و گزگز در کف پا باشد. البته که عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند در ایجاد این مشکل تاثیرگذار باشند اما تحقیقات نشان داده که افراد مبتلا به نوروپاتی الکلی دچار آسیب اعصاب محیطی می‌شوند به صورتی که فرایند انتقال سیگنال بین نخاع و بدن با مشکلاتی مواجه می‌شود بر اساس آمارها حدود ۳.۴۶٪ از افرادی که دچار اختلال الکلیسم هستند؛ به نوروپاتی محیطی مبتلا می‌شوند. افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی معمولاً با علائمی نظیر گزگزی در کف پا مواجه می‌شوند. سایر علائم هم عبارتند از:
-
♦ بی‌حسی و احساس کرختی در پاها و سایر اندام بدن
-
♦ مشکلات گوارشی
-
♦ استفراغ و حالت تهوع
-
♦ گرفتگی و ضعف عضلانی
جهت تشخیص بیماری، سوابق بیمار به طور کامل مورد بررسی قرار می‌گیرد. علاوه بر این آزمایش خون برای تشخیص نهایی بیماری توسط متخصص تجویز خواهد شد. تست EMG، آزمایش نوار اعصاب و آزمایش خون نیز کمک بسیار زیادی به دقت در تشخیص بیماری می‌کند.
کمبود برخی از ویتامین‌ها
بسیاری از افراد به علت کمبود برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین سی و ویتامین‌های گروه بی دچار درد، گزگز و بی‌حسی کف پا می‌شوند. نداشتن سبک زندگی سالم و عدم استفاده از مواد غذایی مناسب مهمترین دلیل کمبود این ویتامین‌ها در بدن است. ویتامین ب ۱۲ از ضروری‌ترین ویتامین‌های تاثیرگذار در تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به نوروپاتی محیطی است. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید علت اصلی درد و گزگزی در کف پا کمبود ویتامین در بدن نیست، حتماً به علائم زیر توجه کنید.
-
♦ سردرد و سرگیجه
-
♦ احساس سوزش و سرد شدن دست و پا
-
♦ استفراغ و حالت تهوع
-
♦ درد در قفسه سینه
-
♦ تنگی نفس
-
♦ بزرگ شدن کبد
-
♦ فشرده شدن اعصاب پا
فشرده شدن اعصاب پا مهمترین علت درد و گزگزی در کف پا در برخی از افراد است. در این شرایط، عصب‌های پشت کمر دچار آسیب دیدگی و تورم می‌شوند و علائمی نظیر درد، کاهش دامنه حرکات و تغییر در حس پاها ایجاد می‌شود.
مانند بسیاری از موارد دیگر، متخصص برای تشخیص دقیق از نوار اعصاب و تست EMG، ام آر آی و سونوگرافی برای تشخیص فشرده شدن اعصاب استفاده می‌کند.
فیزیوتراپی، استفاده از برخی داروها و در موارد خاص جراحی کمک بسیار زیادی به کاهش گزگزی در کف پا می‌کند.
بارداری
در طی دوران بارداری به علت ایجاد برخی از تغییرات در بدن و رشد جنین فشار زیادی به اعصاب وارد می‌شود. این امر می‌تواند به عنوان علت درد در کف پا باعث ایجاد مشکلات مختلف در خانم‌های باردار شود. علاوه بر این افرادی که دارای افزایش وزن هستند نیز با چنین مشکلاتی مواجه می‌شوند. داشتن استراحت و نوشیدن آب به اندازه کافی، از مهمترین توصیه‌های پزشکی جهت کاهش علائم بارداری است.
مصرف برخی از داروها
علت درد در کف پا می‌تواند به دلیل مصرف برخی از داروها، مانند داروهای شیمی درمانی و اچ‌آی‌وی باشد. عوارض جانبی این داروها علائمی نظیر احساس بی‌حسی، درد و سوزش در انگشتان و کف پا ایجاد می‌کند. سایر بیماری‌هایی که شما را با عوارض جانبی زیادی مواجه می‌کنند؛ عبارتند از فشار خون بالا، مشکلات قلبی عروقی و تشنج. اگر احساس می‌کنید که پس از مصرف داروهای درمان کننده این بیماری‌ها دچار گزگز و سوزن سوزن شدن کف پا شده‌اید؛ حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا در دوز مصرفی داروهای شما تغییراتی ایجاد کند.
چه علائمی به تشخیص علت درد کف پا کمک می‌کند؟
فرقی نمی‌کند که دلیل درد و گزگزی در کف پا چیست؛ در هر صورت تشخیص آن بر عهده پزشک متخصص است. با وجود اینکه برخی از بیماری‌ها نسبت به درمان مقاوم هستند؛ اما با تشخیص زود هنگام، می‌توان تا حد زیادی از شدید شدن بیماری جلوگیری کرد. اگر به محض مشاهده برخی از این علائم در بدن خود، سریعاً به متخصص مراجعه کردید؛ بی‌شک شاهد تسریع روند درمان خود خواهید بود.
-
♦ مبهم و ادامه‌دار بودن درد و سوزش کف پا
-
♦ شدید بودن میزان درد
-
♦ اختلال در زندگی روزمره و عدم توانایی در راه رفتن
-
♦ عدم کاهش درد هنگام خواب
-
♦ درد و سوزش شدید کف پا، پس از بیدار شدن
-
♦ انتشار درد از کف پا به سایر قسمت‌های بدن
-
♦ تغییر رنگ پا (کبودی یا قرمزی کف پا)
-
♦ افزایش یا کاهش دما پا
-
♦ گرفتگی، التهاب و ورم عضلات پا
متاسفانه افرادی که دچار گزگز و سوزن سوزن شدن در کف پا خود می‌شوند؛ بیش از سایر افراد در معرض آسیب‌های ناشی از زمین خوردن و تصادفات رانندگی قرار می‌گیرند. توصیه ما به شما این است که، حتماً در مراحل اولیه بروز بیماری به متخصص مراجعه کنید تا هرچه سریع‌تر درمان شما را آغاز کند.
تنگی کانال نخاع و تاثیر آن در ایجاد درد و گزگزی کف پا
تنگی کانال نخاع به عنوان یکی از علت‌های درد و گزگزی کف پا است که باعث ایجاد مشکلاتی نظیر عدم تعادل در راه رفتن، بی‌حسی و سوزش مهره‌های کمر، درد انتشار یافته از لگن تا کف پا و بسیاری از موارد دیگر می‌شود که در صورت بی‌توجهی ممکن است برای همیشه فرد را خانه نشین کند. درد پی تنگی کانال نخاع می‌توان عارضه‌هایی همچون، درد سیاتیک، آرتروز ستون فقرات و مسدودیت ریشه اعصاب بروز کنند. در اثر ایجاد این مشکل علائم زیادی در بدن فرد بروز می‌کند؛ که می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند. برای مثال گزگزی در کف پا که بیشتر هنگام شب باعث ناراحتی فرد می‌شود. پزشک متخصص تمام سعی خود را می‌کند تا از روش‌های غیر جراحی برای درمان فرد استفاده کند. اما اگر از شدت علائم و اختلال کاسته نشد؛ به سراغ جراحی می‌رود. با استفاده از جراحی مشکلاتی نظیر بیرون زدگی دیسک و آرتروز ستون فقرات برطرف خواهد شد.
بیماریهای مرتبط با اعصاب و نقش آن‌ها در وجود درد کف پا
منشا بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات بدنی اعصاب است. اگر با علائم درد و سوزش کف پا به متخصص مراجعه کرده‌اید و پس از انجام آزمایشات مربوطه مشخص شد که علت درد در کف پا هیچ یک از بیماریهای نام برده نیست، پزشک شما به سراغ سایر علائم می‌رود. بررسی سوابق پزشکی و تشخیص بیماریهای روان تنی که ناشی از اختلالات ذهنی هستند؛ می‌تواند در ایجاد مشکلات مختلف و علائم ناشی از بیماریهای روحی تاثیرگذار باشد.
اشخاصی که به طور مداوم در موقعیت‌های استرس‌زا قرار می‌گیرند؛ بیشتر از سایر افراد دچار بیماریهای روان تنی یا همان سایکوسوماتیک خواهند شد. از همین جهت ممکن است بنا به تشخیص پزشک، بیمار به روانپزشک ارجاع داده شود. در طول فرایند روان درمانی از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌شود که فرد در موقعیت‌های استرس‌زا، رفتاری به جز رفتار آسیب‌زننده داشته باشد. البته در کنار آن، دارو درمانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکثر بیمارانی که دچار مشکلات روانی هستند و علائمی نظیر درد و سوزش کف پا در آن‌ها ظاهر شده است؛ پس از مصرف دارو و تمرینات مدیتیشن، تا حد زیادی از شدت علائم آن‌ها کاسته می‌شود.
تشخیص علت گزگز کف پا چه روش‌هایی صورت می‌پذیرد؟
افرادی که با علائمی نظیر درد، سوزش و گرفتگی کف پا به متخصص مراجعه می‌کنند؛ با معاینات پزشکی و بررسی سوابق خانوادگی، بیماری آن‌ها تشخیص داده می‌شود. روش‌هایی که به تشخیص دلیل درد و سوزش کف پا کمک می‌کند عبارتند از:
-
♦ پرسیدن سوال راجع به علائم و برخی از ویژگی‌های مشکل بیمار
-
♦ دریافت اطلاعاتی نظیر سن، جنسیت و سوابق بیماری
-
♦ تصویربرداری و رادیولوژی برای تشخیص محل و علت بروز مشکل
-
♦ ام آر آی: ایجاد امواج مغناطیسی جهت تشخیص دقیق میزان آسیب و التهاب نسوج
-
♦ سی تی اسکن: تشخیص میزان درگیری اعصاب در ایجاد مشکلات مختلف
-
♦ آزمایش ادرار و خون: آزمایش ادرار جهت تشخیص بیماریهای داخلی مانند نقرس، دیابت یا آرتریت روماتوئید.
تشخیص مهمترین مرحله برای درمان هر بیماری محسوب می‌شود و اگر به درستی صورت نگیرد و معاینات دقیق و اصولی نباشند؛ ممکن است مشکلات جدی و گاهاً غیرقابل درمان در فرد ایجاد شود. به طور مثال اگر دلیل درد و گزگزی در کف پا، مشکلات به وجود آمده برای ستون فقرات باشد؛ عدم تشخیص زود هنگام می‌تواند روند درمان را با مشکل مواجه کند.
توصیه‌ها و پیشنهادهای طب سنتی برای درمان گزگز و درد در کف پا
برای رفع سوزش و درمان درد کف پا، طب سنتی پیشنهاد می‌کند که موارد زیر را در عادات روزمره خود بگنجانید.
-
♦ استفاده از روغن بادام برای ماساژ پا
استفاده از برخی روغن‌ها مانند روغن بادام، برای ماساژ پا، تاثیر بسیار زیادی در افزایش گردش خون و کاهش درد و سوزش کف پا دارد. همانطور که می‌دانید یکی از مهمترین دلایل ایجاد گزگز و سوزش در کف پا، ضعف جریان خون در اعصاب منتهی به این قسمت است. پس با مرتب ماساژ دادن پا می‌توان تا حد زیادی از ایجاد درد و سوزش جلوگیری کرد.
-
♦ استفاده از فلفل در مواد غذایی
بر اساس برخی تحقیقات انجام شده در طب سنتی، استفاده از فلفل در مواد غذایی می‌تواند تا حد زیادی در کاهش درد در کف پا موثر باشد.
بسیاری از کشورهای حوزه آسیای شرقی استفاده از سرکه سیب را برای کاهش درد و سوزش کف پا توصیه می‌کنند.
اگر احساس می‌کنید که مشکل شما به دلیل عادات غذایی ناسالم است؛ سعی کنید با تغییر زندگی خود تا حد زیادی از ابتلا به بیماریهای مختلف پیشگیری کنید.
سخن پایانی
تشخیص علت درد و گزگز کف پا با انجام یک سری از آزمایشات پزشکی صورت خواهد گرفت. در این شرایط فرد با مشکلاتی در زندگی روزمره مواجه می‌شود؛ برای مثال تعادل خود را هنگام راه رفتن از دست می‌دهد. توانمندی انجام حرکات بدنی مانند ورزش را ندارد و مانند گذشته توانایی انجام کارهای روزمره را ندارد. پس در نتیجه حتماً باید برای تشخیص و درمان به متخصص مراجعه کند. علت این مشکل می‌تواند ایستادن یا نشستن طولانی مدت باشد که باعث احساس گزگز و سوزش کوتاه مدت در پا می‌شود. در مواردی هم وجود برخی از بیماری‌ها مانند ام اس، دیابت، فشار خون و بیماریهای روان‌تنی در ایجاد این مشکل تاثیرگذار هستند. در اتمام همه این بحث‌ها من به شما توصیه می‌کنم که در صورت مشاهده علائم مزمن در بدن خود، حتماً برای درمان قطعی این عارضه با یک متخصص ملاقات کنید.