درمان عفونت کنار ناخن پا در کلینیک ارتوپدی تهران
عفونت کنار ناخن پا یکی از شایع‌ترین مشکلات پا محسوب می‌شود که می‌تواند باعث درد، قرمزی، ترشح و خارش در کنار ناخن‌ها شود. این عفونت معمولاً در اثر قارچ‌ها یا باکتری‌ها ایجاد می‌شود. عواملی مانند پوشیدن کفش و جوراب تنگ، ضعف سیستم ایمنی، شناکردن در استخرهای عمومی و آسیب‌های کوچک ناخن، خطر ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهد. عفونت کنار ناخن پا اگر درمان نشود می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری مثل سلولیت و آبسه شود. بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع با مراجعه به کلینیک جراحی ناخن پا و مجوزدار الزامی است. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان‌های طبی و خانگی عفونت کنار ناخن شست پا خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله می خوانید:
دلایل ایجاد عفونت کنار ناخن پا
عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا معمولاً به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
-
♦ رطوبت بیش از حد کنار ناخن‌ها: پوشیدن کفش و جوراب مداوم می‌تواند منجر به افزایش رطوبت و عرق‌کردن در ناحیه کنار ناخن شود که زمینه‌ساز رشد قارچ و باکتری است.
-
♦ آسیب به پوست کنار ناخن: بریدگی‌ها و خراش‌های کوچک می‌تواند راه ورود عفونت به بدن باشد.
-
♦ کوتاه‌کردن نادرست ناخن: کوتاه‌کردن نامناسب و عمیق ناخن باعث آسیب به پوست و ایجاد زخم می‌شود.
-
♦ ضعف سیستم ایمنی: افراد مبتلا به بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند، بیشتر در معرض خطرند.
-
♦ شنا در استخرهای عمومی: قارچ‌ها و باکتری‌های موجود در آب استخر می‌توانند باعث عفونت شوند.
-
♦ پوشیدن کفش و جوراب تنگ: فشار و اصطکاک ناشی از آن باعث آسیب می‌شود.
-
♦ دیابت: بیماران دیابتی به دلیل ضعف سیستم ایمنی آسیب‌پذیرتر هستند.
علل و عوامل خطر ابتلا به عفونت‌های کنار ناخن پا:
-
♦ عدم رعایت بهداشت پا: عدم شستشوی مرتب پا و خشک‌کردن کامل فضای بین انگشتان پا باعث تجمع رطوبت و رشد میکروب‌ها می‌شود.
-
♦ استفاده از وسایل شخصی مشترک: استفاده از حوله، جوراب یا کفش دیگران احتمال انتقال عفونت را بالا می‌برد.
-
♦ سابقه قبلی عفونت پا: افرادی که سابقه عفونت قارچی پا داشته‌اند بیشتر در معرض خطر ابتلای مجدد هستند.
-
♦ تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری یا یائسگی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
-
♦ چاقی: چاقی با ایجاد التهاب مزمن و تغییر در فلور طبیعی پوست، زمینه‌ساز بروز عفونت است.
-
♦ استرس: استرس موجب تضعیف سیستم ایمنی و افزایش احتمال ابتلا می‌شود.
بنابراین، با رعایت بهداشت و پیشگیری می‌توان از بروز عفونت‌های کنار ناخن پا جلوگیری کرد.
علائم عفونت کنار ناخن پا
علائم اصلی عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا عبارت‌اند از:
-
♦ قرمزی، تورم و التهاب پوست اطراف ناخن
-
♦ درد و حساسیت در ناحیه عفونت‌زده
-
♦ ترشحات زردرنگ و بوی نامطبوع
-
♦ خارش شدید و سوزش در کناره‌های ناخن
-
♦ تغییر رنگ ناخن‌ها به سیاه یا زرد
-
♦ ضخیم‌شدن و شکنندگی ناخن‌ها
-
♦ جداشدن ناخن از بستر آن
-
♦ تاول و زخم در اطراف ناخن
-
♦ احساس سنگینی و درد در راه‌رفتن
در موارد شدیدتر، علائم سیستمیک مثل تب، لرز، عرق شبانه و کاهش وزن نیز ممکن است بروز کند. در چنین وضعیتی هرچه سریع‌تر باید به پزشک مراجعه شود تا عفونت پیشرفت نکند.
روش‌های مختلف درمان عفونت کنار ناخن پا
روش‌های درمانی متفاوتی برای درمان عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا وجود دارد:
-
♦ داروهای ضدقارچ خوراکی: پزشک بسته به نوع عفونت، داروهایی مانند فلوکونازول، ایتراکونازول یا تربینافین تجویز می‌کند.
-
♦ کرم‌ها و محلول‌های ضدعفونی‌کننده موضعی: استفاده روزانه از آنها برای درمان محل عفونت الزامی است.
-
♦ جراحی: در موارد شدید که عفونت به بافت‌های عمقی نفوذ کرده، برداشتن قسمت‌های آسیب‌دیده ضروری است.
-
♦ لیزردرمانی: امواج لیزر باکتری‌ها و قارچ‌های موجود در ناخن و اطراف آن را از بین می‌برد.
-
♦ درمان‌های خانگی: ضماد گیاهی، آب‌نمک گرم، عسل و سرکه سیب برای درمان موضعی می‌تواند مفید باشد.
-
♦ رعایت بهداشت پا برای پیشگیری از عود عفونت حائز اهمیت است.
انتخاب روش مناسب بستگی به‌شدت و گستردگی عفونت دارد و باید تحت‌نظر پزشک صورت گیرد.
داروهای ضد قارچ خوراکی برای درمان عفونت اطراف ناخن پا
داروهای ضدقارچ خوراکی متعددی برای درمان عفونت قارچی کنار ناخن پا تجویز می‌شوند که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
-
♦ تربینافین: از داروهای رایج و مؤثر برای درمان انواع عفونت‌های قارچی است. معمولاً به مدت 6 هفته تا 6 ماه تجویز می‌شود.
-
♦ ایتراکونازول: برای درمان عفونت‌های ناخن ناشی از گونه‌های خاصی از قارچ‌ها مؤثر است.
-
♦ فلوکونازول: یکی از پرکاربردترین داروها علیه انواع قارچ‌هاست که ممکن است به مدت چندین ماه تجویز شود.
-
♦ گریزئوفولوین: برای درمان عفونت‌های شدید و مقاوم به سایر داروها به کار می‌رود.
-
♦ کتوکونازول: در مواردی که قارچ مقاوم به فلوکونازول باشد تجویز می‌شود.
انتخاب دارو بستگی به نوع قارچ بیماری‌زا و واکنش بیمار به درمان دارد و باید تحت‌نظر پزشک انجام شود.
کرم‌ها و محلول‌های ضدعفونی برای درمان عفونت اطراف ناخن پا
کرم‌ها و محلول‌های ضدعفونی متعددی به‌صورت موضعی برای درمان عفونت کنار ناخن انگشت پا استفاده می‌شوند:
-
♦ کلوتریمازول: از کرم‌های پرکاربرد برای درمان عفونت‌های قارچی پوست است.
-
♦ میکونازول: کرم ضدقارچ قوی که معمولاً برای درمان عفونت‌های مقاوم به سایر داروها به کار می‌رود.
-
♦ اکونازول: یک کرم ضدقارچ با طیف اثر وسیع که برای درمان عفونت‌های پوستی و ناخن مؤثر است.
-
♦ محلول وایودین: محلول ضدعفونی‌کننده که حاوی ید است و به‌صورت موضعی بکار می‌رود.
-
♦ الکل 70 درصد: خاصیت ضدعفونی‌کنندگی قوی دارد و برای تمیزکردن ناحیه آلوده مفید است.
این داروها باید به دستور پزشک و به مدت کافی استفاده شوند تا عفونت ریشه‌کن گردد.
چه زمانی نیاز به جراحی است؟
در این موارد برای درمان عفونت‌های کنار ناخن پا، جراحی و برداشتن ناخن آسیب‌دیده ضروری است:
-
♦ وقتی عفونت به شکلی پیشرفته و مزمن شده باشد که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهد.
-
♦ هنگامی که عفونت سبب ایجاد آبسه یا بافت مرده در اطراف ناخن شده باشد.
-
♦ درصورتی‌که عفونت منجر به جداشدن و کنده‌شدن کامل ناخن از بستر خود شود.
-
♦ اگر عفونت باعث تخریب و نکروز بافت‌های اطراف ناخن گردد و درمان‌های دیگر بی‌اثر باشند.
-
♦ هنگامی که علائم سیستمیک مانند تب و لرز نیز به عفونت موضعی اضافه شود.
-
♦ در مواردی که عفونت به استخوان نفوذ کرده و استئومیلیت ایجاد کرده باشد.
به‌طورکلی زمانی که سایر روش‌های درمانی ناموفق باشند، جراحی گزینه مناسبی برای درمان قطعی عفونت است.
لیزردرمانی برای عفونت اطراف ناخن پا
لیزردرمانی یکی از روش‌های نوین برای درمان عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا است که مزایای زیر را دارد:
-
♦ از طریق ایجاد گرما و نور، موجب مرگ میکروب‌های بیماری‌زا می‌شود.
-
♦ روشی غیرتهاجمی و بدون درد است و نیاز به بیهوشی ندارد.
-
♦ عوارض جانبی کمتری نسبت به دارودرمانی دارد.
-
♦ مدت‌زمان درمان کوتاه‌تر از سایر روش‌هاست.
-
♦ می‌تواند در موارد مقاوم به درمان‌های دارویی مؤثر باشد.
-
♦ نیازی به بستری‌شدن ندارد و سرپایی انجام می‌شود.
-
♦ دوره نقاهت کوتاه‌تر و سریع‌تری دارد.
معمولاً چند جلسه لیزردرمانی برای ریشه‌کنی عفونت لازم است که باید تحت‌نظر پزشک متخصص انجام شود.
چه زمانی از لیزردرمانی برای عفونت کنار ناخن پا استفاده می‌شود؟
لیزردرمانی می‌تواند در موارد زیر برای درمان عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا مورداستفاده قرار گیرد:
-
♦ عفونت‌های مزمن و مقاوم به درمان‌های دارویی
-
♦ عفونت‌هایی که باعث تخریب و ضخیم‌شدن ناخن شده‌اند
-
♦ در مواردی که عفونت مجدداً و مکرراً عود می‌کند
-
♦ هنگامی‌که عفونت سبب درد و ناراحتی شدید شده است
-
♦ در صورت حساسیت یا عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضدقارچ
-
♦ بیمارانی که امکان مصرف داروهای خوراکی را ندارند
-
♦ در افراد مسن، باردار یا دارای بیماری زمینه‌ای
-
♦ هنگامی که عفونت به نواحی وسیعی گسترش‌یافته باشد
-
♦ جهت کوتاه‌کردن طول دوره درمان و سرعت‌بخشیدن به بهبودی
به‌طورکلی لیزر می‌تواند به‌عنوان خط اول یا مکمل سایر درمان‌ها مورداستفاده قرار گیرد.
روش‌های خانگی برای درمان عفونت کنار ناخن پا و عوارض این کار
مهم‌ترین روش‌های خانگی که می‌تواند در درمان عفونت‌های خفیف کنار ناخن پا مفید باشد عبارت‌اند از:
-
♦ ضماد گیاهی: استفاده از گیاهانی مانند بابونه، چای سبز، سرخارگل و کالاندولا به‌صورت ضماد موضعی
-
♦ آب‌نمک گرم: خیساندن پا در آب‌نمک گرم برای چندین بار در روز
-
♦ عسل: مالیدن عسل طبیعی به محل آلوده به‌صورت روزانه
-
♦ سرکه سیب: قراردادن پنبه آغشته به سرکه سیب روی ناحیه عفونت زده
-
♦ ضدعفونی مرتب پا: استفاده از الکل یا بتادین برای ضدعفونی‌کردن پا
-
♦ خیساندن پا در آب گرم: به مدت 10-15 دقیقه روزانه
-
♦ استفاده از کرم‌های حاوی گیاه آلوئه‌ورا
در کنار این روش‌ها رعایت بهداشت پا الزامی است. درمان خانگی باید در شرایط بهداشتی انجام گیرد تا عفونت وسعت پیدا نکند. در صورت عدم بهبودی باید به پزشک مراجعه شود.
استفاده از روش‌های خانگی برای درمان عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا می‌تواند خطراتی نیز داشته باشد که باید به آنها توجه کرد:
-
♦ این روش‌ها جایگزین مناسبی برای درمان‌های پزشکی و تجویز داروهای ضدعفونی نیستند.
-
♦ ممکن است باعث تشدید عفونت یا گسترش آن به نواحی وسیع‌تر شوند.
-
♦ احتمال واکنش‌های آلرژیک به برخی ترکیبات گیاهی وجود دارد.
-
♦ خوددرمانی بدون نظر پزشک می‌تواند منجر به تشخیص اشتباه و درمان نادرست شود.
-
♦ عفونت‌های شدیدتر نیاز به درمان‌های قوی‌تری دارند که با روش‌های خانگی قابل‌درمان نیستند.
-
♦ ممکن است عوارض جانبی برخی مواد مانند سوزش و خارش ایجاد شود.
بنابراین، توصیه می‌شود همیشه قبل از اقدام به درمان خانگی، با پزشک مشورت شود.
آیا عفونت کنار ناخن پا قابل‌درمان است؟
بله عفونت‌های کنار ناخن پا اگر به‌موقع تشخیص داده شود و به‌درستی درمان گردد، قابل بهبودی کامل است.
روش‌های درمانی مختلفی از جمله مصرف داروهای ضدقارچ و ضدباکتری خوراکی و موضعی، لیزرتراپی، جراحی در موارد شدید و رعایت بهداشت پا، می‌توانند بسیار مؤثر باشند.
مهم است که درمان به‌اندازه کافی ادامه یابد تا عفونت به طور کامل ریشه‌کن شود. همچنین پیگیری منظم بیمار توسط پزشک و انجام آزمایش‌های لازم جهت اطمینان از عدم عود مجدد عفونت ضروری است.
با رعایت نکات بهداشتی، احتمال بروز مجدد عفونت کاهش می‌یابد. پس با درمان صحیح و به‌موقع می‌توان انتظار بهبودی کامل عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا را داشت.
چرا پس از درمان عفونت برمی‌گردد؟
چند دلیل احتمالی برای عود مجدد عفونت‌های کنار ناخن پا پس از درمان وجود دارد:
-
♦ دوره درمان کافی نبوده است - مصرف داروها به مدت کافی ادامه نیافته تا عفونت کاملاً ریشه‌کن شود.
-
♦ عفونت ناشی از یک قارچ یا باکتری مقاوم به درمان بوده است.
-
♦ عدم رعایت بهداشت پا - عدم ضدعفونی کفش و جوراب‌ها.
-
♦ کوتاه‌کردن نامناسب ناخن‌ها و آسیب مجدد به پوست اطراف ناخن.
-
♦ ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت که خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
-
♦ ضعف سیستم ایمنی بدن.
-
♦ عدم تشخیص صحیح عامل بیماری‌زا و درمان ناکافی.
بنابراین، تشخیص دقیق علت و انجام درمان کامل ضروری است. همچنین رعایت نکات بهداشتی مهم است تا از بروز مجدد عفونت جلوگیری شود.
پمادهای ضد قارچ برای درمان عفونت کنار ناخن پا
پمادهای ضدقارچ متعددی برای درمان موضعی عفونت قارچی کنار ناخن پا وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
-
♦ کلوتریمازول: یکی از پرکاربردترین داروهای ضدقارچ که برای درمان عفونت‌های پوستی مؤثر است.
-
♦ میکونازول: پماد قوی ضدقارچ که معمولاً در درمان عفونت‌های مقاوم استفاده می‌شود.
-
♦ اکونازول: طیف اثر وسیعی دارد و برای انواع عفونت‌های قارچی پوست و ناخن مناسب است.
-
♦ تربینافین: از داروهای مؤثر ضدقارچ که به‌صورت پماد هم تولید می‌شود.
-
♦ کتوکونازول: گزینه مناسبی برای عفونت‌های مقاوم به فلوکونازول است.
-
♦ اکسیکونازول: داروی ضدقارچ که برای عفونت‌های پوستی مؤثر است.
انتخاب پماد مناسب باید توسط پزشک و بر اساس نوع عفونت صورت گیرد.
مراحل مربوط به تشخیص و درمان
مراحل مربوط به تشخیص و درمان عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا به طور معمول به شرح زیر است:
-
♦ معاینه بالینی توسط پزشک و بررسی علائم بیمار
-
♦ پرسش از سابقه پزشکی و شرایط زمینه‌ای بیمار
-
♦ انجام آزمایش‌های لازم مانند کشت ترشحات برای تشخیص نوع عفونت
-
♦ تجویز درمان‌های دارویی خوراکی یا موضعی مناسب
-
♦ ارائه توصیه‌های لازم در مورد بهداشت و مراقبت از پا
-
♦ پیگیری منظم جهت بررسی پاسخ به درمان و عدم عود عفونت
-
♦ انجام اقدامات تکمیلی مانند جراحی در صورت عدم پاسخ به درمان اولیه
-
♦ اطمینان از ریشه‌کن‌شدن کامل عفونت قبل از قطع درمان
-
♦ آموزش نحوه پیشگیری از عفونت‌های مجدد
بنابراین، فرآیند تشخیص و درمان عفونت کنار ناخن انگشت پا نیازمند حساسیت و دقت پزشک و همکاری بیمار است.
دلایل عفونت کنار ناخن شست پا
چند دلیل برای شایع‌تر بودن عفونت اطراف ناخن شست پا نسبت به سایر انگشتان وجود دارد:
-
♦ ناخن شست پا معمولاً ضخیم‌تر و بزرگ‌تر از بقیه انگشتان است و احتمال آسیب‌دیدگی آن بیشتر است.
-
♦ هنگام راه‌رفتن، وزن بدن بیشتر بر روی شست پا وارد می‌شود که منجر به افزایش فشار و تماس در این ناحیه می‌گردد.
-
♦ پوشیدن کفش معمولاً باعث فشار بیشتر به شست پا و آسیب به پوست اطراف آن می‌شود.
-
♦ عرق‌کردن و رطوبت بالا در ناحیه شست پا باعث رشد باکتری و قارچ می‌گردد.
-
♦ شست پا مستعد ضربه و آسیب است که زمینه‌ساز عفونت می‌شود.
-
♦ رعایت‌نکردن بهداشت و خشک نکردن کافی فضای بین انگشتان پا
بنابراین، توجه به مراقبت ویژه از شست پا حائز اهمیت است.
آیا عفونت کنار ناخن پا مسری است؟
عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا به طور مستقیم مسری نیست، اما در برخی موارد ممکن است خطر انتقال عفونت وجود داشته باشد از جمله:
-
♦ استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله، جوراب و کفش می‌تواند خطر انتقال عفونت را افزایش دهد.
-
♦ در صورت تماس مستقیم ترشحات عفونت با پوست سالم و آسیب‌دیده، امکان انتقال وجود دارد.
-
♦ استفاده از وان و استخرهای آلوده می‌تواند باعث انتقال عفونت شود.
-
♦ افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر هستند.
در مجموع با رعایت نکات بهداشت فردی و پرهیز از اشتراک‌گذاری وسایل شخصی می‌توان از انتقال عفونت جلوگیری کرد.
تفاوت عفونت کنار ناخن پا در افراد دیابتی و افراد معمولی
عفونت‌های کنار ناخن انگشت پا در افراد مبتلا به دیابت با افراد غیردیابتی تفاوت‌هایی دارد:
-
♦ شیوع بالاتر - افراد دیابتی به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند.
-
♦ شدت و سرعت پیشرفت بیشتر - عفونت در افراد دیابتی سریع‌تر گسترش پیدا می‌کند.
-
♦ مقاومت به درمان - پاسخ‌دهی کمتر به درمان‌های استاندارد در افراد دیابتی
-
♦ احتمال عود مکرر - عفونت به‌راحتی عود می‌کند.
-
♦ خطر عوارض - خطر پیشرفت به زخم‌های عمیق‌تر وجود دارد.
-
♦ نیاز به تشخیص و درمان سریع‌تر - تأخیر در درمان می‌تواند خطرناک باشد.
-
♦ نظارت بیشتر پس از درمان - احتمال عود وجود دارد.
بنابراین، پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان سریع عفونت در افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد.
عوارض خوددرمانی
خوددرمانی عفونت کنار پا می‌تواند عوارض جدی‌ای به دنبال داشته باشد از جمله:
-
♦ تشدید عفونت و گسترش آن به نواحی وسیع‌تر - استفاده از روش‌های نادرست ممکن است باعث پیشرفت عفونت شود.
-
♦ عود مکرر عفونت - عدم درمان کامل و ریشه‌ای موجب بازگشت مکرر عفونت می‌گردد.
-
♦ بروز عوارض خطرناک مثل سلولیت و آبسه - تأخیر در درمان صحیح باعث پیشرفت عفونت می‌شود.
-
♦ ایجاد مقاومت دارویی - مصرف نادرست داروها موجب مقاوم شدن عفونت می‌گردد.
-
♦ واکنش‌های آلرژیک به مواد شیمیایی و گیاهی - حساسیت به برخی ترکیبات محتمل است.
-
♦ تشدید درد و التهاب و طولانی‌شدن دوره بهبودی
-
♦ افزایش احتمال نقص‌عضو و قطع انگشت یا پا در موارد شدید
-
♦ هدررفتن وقت و هزینه درمان‌های بی‌فایده
-
♦ ایجاد استرس و اضطراب به دلیل عدم بهبودی
بنابراین، توصیه می‌شود همیشه تحت‌نظر پزشک اقدام به درمان شود تا عوارض جبران‌ناپذیری رخ ندهد.
عوامل تشدیدکننده عفونت کنار ناخن پا
عوامل متعددی می‌توانند باعث تشدید عفونت کنار ناخن انگشت پا شوند:
-
♦ عدم درمان به‌موقع و کافی - تأخیر در شروع درمان یا قطع زودهنگام آن باعث پیشرفت عفونت می‌شود.
-
♦ عدم رعایت بهداشت پا - عدم شستشو و خشک‌کردن مرتب پاها سبب گسترش عفونت می‌گردد.
-
♦ استفاده از وسایل آسیب‌رسان مانند ناخن‌گیرهای نامناسب - می‌تواند باعث آسیب بیشتر به پوست و ناخن شود.
-
♦ مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی - سیستم دفاعی بدن ضعیف می‌شود.
-
♦ بی‌تحرکی و فشار مداوم بر روی پا - افزایش فشار و عدم گردش خون مناسب
-
♦ بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت - سیستم ایمنی ضعیف می‌شود.
-
♦ استرس - با کاهش ایمنی بدن همراه است.
-
♦ آسیب‌های مکرر به پوست اطراف ناخن - ایجاد مجدد زخم و التهاب
-
♦ عفونت‌های هم‌زمان دیگر مثل عفونت پوست - تشدید التهاب و ضعف سیستم ایمنی
بنابراین، کنترل این عوامل بسیار حائز اهمیت است تا از تشدید عفونت جلوگیری شود.
سخن پایانی
عفونت کنار ناخن پا یکی از شایع‌ترین عفونت‌های پوستی است که می‌تواند درد و ناراحتی زیادی ایجاد کند. شناخت علل، علائم و روش‌های درمان صحیح آن ضروری است.
مهم است که هرگز درمان را نیمه‌کاره رها نکنیم و تا ریشه‌کن‌شدن کامل عفونت ادامه دهیم. همچنین رعایت بهداشت پا برای پیشگیری از بروز مجدد عفونت بسیار حائز اهمیت است.
با مراجعه به‌موقع به پزشک، درمان صحیح و پیگیری‌های لازم، می‌توان انتظار بهبودی کامل عفونت‌های کنار ناخن پا را داشت. موفق و سلامت باشید.