زانو جز مفاصل آسیب پذیر بدن است. این مفصل از استخوان ها غضروف، رباط ها و تاندون های تشکیل شده است. برخی از آسیب های زانو در نهایت با استراحت و مراقبت خود به خود بهبود می یابند. برخی دیگر نیاز به جراحی یا سایر مداخلات پزشکی دارند. گاهی اوقات درد نشانه یک بیماری مزمن مانند آرتریت است که به مرور زمان به زانو آسیب می رساند. گاهی درد را در پشت زانو خود تجربه می کنید. علت درد پشت زانو مختلف است. در ادامه ، برخی از شرایطی که می توانند علت درد پشت زانو باشند را با هم بررسی خواهیم کرد.
با توجه به پیچیدگی مفصل زانو و ساختار های متعددی که با آن در ارتباط هستند ، علت درد پشت زانو میتواند بسیار متنوع و شامل موارد ذیل باشد:
1- گرفتگی عضلات پا: گرفتگی نوعی سفت شدن ماهیچه است. بسیار محتمل است که ماهیچه های ساق پا دچار گرفتگی شوند ، اما سایر ماهیچه های پا نیز می توانند گرفتگی پیدا کنند - از جمله ماهیچه های پشت ران نزدیک زانو. حتی گرفتگی این ماهیچه نیز ممکن است مفصل زانو را تحت تاثیر قرار دهد و علت درد پشت زانو باشد.
به احتمال زیاد هنگام ورزش یا در دوران بارداری دچار گرفتگی عضلات پا می شوید. وقتی دچار گرفتگی می شوید ، ناگهان احساس می کنید که عضله شما دچار انقباض یا اسپاسم شده است. این درد از چند ثانیه تا 10 دقیقه طول می کشد. بعد از گذشتن گرفتگی ، ماهیچه ممکن است برای چند ساعت درد داشته باشد.
2- مشکلات عصبی در پاهای شما: ماهیچه های اطراف زانو توسط اعصابی که از قسمت تحتانی ستون فقرات منشأ گرفته اند عصب دهی می شوند. تحریک یا فشردگی این اعصاب در منشأ نخاعی آن ها باعث ایجاد علائمی می شود که معمولاً به عنوان سیاتیک شناخته می شوند، که ممکن است شامل درد و یا ضعف زانو باشد.
در قسمت بالا و پشت زانو محل اصلی منشعب شدن عصب سیتیک میباشد و این شاخه های عصبی گاهی به دلایلی دچار اسیب میشوند یا تحت فشار قرار میگیرند و میتوانند علت درد پشت زانو شوند.
3- ساییدگی های ناشی از تغییرات مایع مفصلی : کم آبی بدن می تواند باعث درد مفاصل شود تخمین زده می شود که 70 تا 80 درصد غضروف مفصلی شما از آب تشکیل شده است. مایع سینوویال روان کننده‌ای است که بین مفاصل قرار دارد و مانند یک بالشتک عمل می کند تا استخوان ها با یکدیگر در تماس نباشند. بخش مهمی از این مایع را نیز آب تشکیل می دهد. در صورت کم آبی امکان درد مفاصل وجود دارد.
4- عفونت : ممکن است علت درد پشت زانو به دلیل عفونت ایجاد شود. گاهی باکتری ها یا نوع دیگری از میکروارگانیسم ها بافت های داخل مفصل زانو یا اطراف آن را آلوده می کنند. در موارد دیگر ، حتی یک عفونت جداگانه ، مانند ویروس معده ، منجر به واکنش خود ایمنی می شود که باعث درد زانو می شود.
5- آسیب به تاندون: طنابی که کشکک زانو را به استخوان ساق پا متصل می کند. تاندونیت کشکک نامیده می شود. این تاندون می تواند هنگام پرش یا تغییر جهت ناگهانی ، مانند حرکات بازی والیبال یا بسکتبال.آسیب ببیند. این حرکات می توانند باعث پارگی ریز تاندون شوند و علت درد پشت زانو شوند.
در نهایت، تاندون متورم و ضعیف می شود که می تواند به درد زانو منجر شود. در این حالت درد بیشتر در قسمت زیر زانو احساس می شود. در صورت آسیب دیدگی و پارگی این تاندون شما ممکن است احساس ضعف، سفتی و سختی و مشکل خم شدن و صاف کردن زانو را داشته باشید.
6- تاندونیت عضله پشت ران (آسیب همسترینگ): عضله همسترینگ شامل سه عضله است که در پشت ران شما حرکت می کنند. این ماهیچه ها به شما اجازه می دهند زانو را خم کنید. به آسیب یکی از این ماهیچه ها کشیدگی همسترینگ یا کشیدگی همسترینگ گفته می شود.
کشیدگی عضلات همسترینگ زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه بیش از حد کشیده شود. ماهیچه می تواند به طور کامل پاره شود ، که ماه ها طول می کشد تا بهبود یابد. وقتی به عضله همسترینگ خود آسیب می رسانید ، درد ناگهانی را احساس خواهید کرد. در حقیقت یک علت درد پشت زانو همین پارگی است.
7- اسیب های ورزشی: ورم - کبودی - ضعف در پشت ساق پا . این نوع آسیب در ورزشکارانی که در ورزش هایی مانند فوتبال ، بسکتبال ، تنیس یا پیست سریع می دوند متداول است. کشش ماهیچه ها قبل از ورزش می تواند از بروز این آسیب جلوگیری کند.
8- کیست بیکر: کیست بیکر کیسه ای پر از مایع است که در پشت زانو ایجاد می شود. مایع داخل کیست مایع سینوویال است که نقش روان کننده مفصل زانو را دارد. اما اگر مبتلا به آرتروز یا آسیب زانو شوید، ممکن است زانوی شما مایع مفصلی زیادی تولید کند.
مایع اضافی می تواند تجمع کرده و کیست ایجاد کند. علائم دیگر در این حالت عبارتند از: درد در داخل و پشت زانو - تورم پشت زانو - سفتی و مشکل در خم شدن زانو. این علائم در هنگام فعالیت بدتر می شوند. در صورت ترکیدن کیست ، درد شدیدی را در زانو احساس خواهید کرد.
کیست های بیکر گاهی خود به خود از بین می روند. برای درمان کیست بزرگ یا دردناک ، ممکن است به تزریق استروئید ، فیزیوتراپی یا تخلیه کیست نیاز داشته باشید. تعیین اینکه آیا یک مشکل زمینه ای مانند آرتروز باعث ایجاد کیست می شود یا نه ، بسیار مهم است. اگر مشکل زمینه ای وجود نداشته باشد ، مراقبت اولیه از این مشکل ممکن است منجر به از بین رفتن کیست بیکر شود.
9- تاندونیت گاستروکنمیوس (ساق پا): ماهیچه گاستروکنمیوس عضله ای است که در پشت ساق پای شما قرار دارد. این ماهیچه ها به شما کمک می کند زانو را خم کرده و انگشتان پای خود را به سمت بالا بکشید.
هر ورزشی که شما را مجبور می کند به سرعت از حالت ایستاده به دویدن بروید - مانند تنیس یا اسکواش - می تواند عضله گاستروکنمیوس را تحت فشار یا پارگی قرار دهد. در این حالت درد ناگهانی در پشت ساق پا و زانو ایجاد می گردد. علائم دیگر در این حالت عبارتند از: درد و تورم در ساق پا - کبودی در ساق پا - مشکل در نوک انگشتان پا ایستادن.
10- بورسیت: بورسیت در واقع به معنای التهاب بورس ها میشود . بورس ها در واقع کیسه های حاوی یک مایع به نام مایع سینوویال هستند که در کنار مفاصل قرار دارند و سبب کاهش اصطحکاک ساختمان های کنار خود میشوند.
التهاب پیدا کردن این بورس ها سبب افزایش مایع سیونوویال میشوند و در نتیجه درد وحساییت را ایجاد میکنند. از جمله ناتوان کننده ترین نوع بورس به خونریزی داخل بورس میتوان اشاره کرد .
11- ارتریت عفونی یا ارتریت سپتیک: ارتیریت سپتیک نوعی ارتریت عفونی میباشد که به علت عفونت در مایع مایع مفصلی ایجاد میشود که در کودکان و بزرگسالان دیده میشود.
عفونی شدن مایع مفصلی میتواند در اثر رسیدن عفونت توسط جریان خون ، در اثر تزریق داخل مفصلی و باکتری و ویروس و قارچ های مختلف در اثر شکستگی استخوان ، زخم های عفونی و اسیب دیدگی هایی که سبب پارگی پوست میشوند اتفاق بیوفتد که اگر بلافاصله تحت درمان قرار نگیرد عوارض وخیمی را به دنبال خواهد داشت.
12- اختلالات عروقی مانند DVT : DVT در واقع لخته شدن خون در رگ های عمقی است که لخته شدن خون در ورید های ساق و ران تشکیل میشود اما در قسمت های دیگر بدن مانند ورید های شکم و مغز نیز امکان لخته شدن خون وجود دارد و از علائم این بیماری میتوان به درد پا ، قرمزی و التهاب ، احساس گرمی در پا و درد پا اشاره کرد .
13- پارگی مینیسک : مینیسک یک غضروف گوه ای شکل است که مفصل زانو را محکم و تثبیت می کند. هر یک از زانوها دارای دو منیسک هستند - یکی در هر طرف زانو. ورزشکاران گاهی اوقات هنگام چمباتمه زدن و پیچاندن زانو ، منیسک را پاره می کنند.
با بالا رفتن سن ، منیسک شما ضعیف تر شده و تحلیل می رود و احتمال دارد با هر حرکت پیچشی پاره شود. هنگامی که منیسک شما پاره می شود، در ابتدا ممکن است صدمه ای وارد نشود. اما پس از پیاده روی چند روزه ، زانو ممکن است دردناک تر شود.
علائم دیگر پارگی مینیسک عبارتند از: سفتی در زانو – ورم – ضعف - قفل شدن زانو یا عدم توانایی در خم کردن آن. استراحت می تواند به تسکین علائم و بهبود سریعتر آن کمک کند. اگر آسیب به خودی خود بهبود نیابد ، ممکن است برای ترمیم آن نیاز به جراحی داشته باشید.
14- آسیب رباط صلیبی قدامی: رباط صلیبی قدامی نواری از بافت پیوندی است که از جلوی مفصل زانو عبور می کند و استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل می کند. این رباط به تثبیت و ایجاد حرکت در زانو کمک می کند.
بیشتر صدمات رباط صلیبی زمانی اتفاق می افتد که در حین دویدن سرعت خود را کم کرده ، متوقف شده یا تغییر جهت دهید. اگر در یک پرش اشتباه فرود آمدید، یا در یک ورزش تماسی مانند فوتبال ضربه خوردید ، می توانید این رباط را فشار داده یا پاره کنید.
پس از آسیب، زانو دردناک و متورم می شود. ممکن است در حرکت کامل زانو دچار مشکل شوید و هنگام راه رفتن احساس درد کنید. استراحت و فیزیوتراپی می تواند به بهبود رباط صلیبی کمک کند. اگر رباط پاره شده باشد ، اغلب برای ترمیم آن نیاز به جراحی دارید.
15- آسیب رباط صلیبی خلفی: رباط صلیبی خلفی، نوار بافتی پیوندی است که استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل کرده و از زانو حمایت می کند. با این حال ، احتمال آسیب آن کمتر از رباط صلیبی قدامی است. اگر ضربه محکمی به جلوی زانو وارد کنید ، مانند تصادف رانندگی ، ممکن است به این رباط آسیب بزنید.
در برخی مواقع صدمات ناشی از پیچ خودن زانو است. کشش بیش از حد رباط باعث ایجاد فشار می شود. همراه با درد، آسیب رباط صلیبی خلفی باعث موارد زیر می شود: تورم زانو – سفتی و سختی مفصل - مشکل در راه رفتن - ضعف زانو. اگر بیش از یک رباط در زانو آسیب دیده است ، علائم ناپایداری دارید یا آسیب غضروف نیز دارید ، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
16- کندرومالاسی: کندرومالاسی زمانی اتفاق می افتد که غضروف داخل مفصل شکسته می شود. غضروف ماده ای لاستیکی است که باعث می شود تا هنگام حرکت استخوان ها به یکدیگر سابیده نشوند. آسیب به زانو ، یا فرسودگی تدریجی ناشی از افزایش سن ، آرتریت یا استفاده بیش از حد ، می تواند باعث ایجاد کندرومالاسی شود.
تجزیه غضروف در زیر کشکک زانو شایع است. هنگامی که غضروف از بین می رود ، استخوان های زانو روی هم سابیده شده و باعث درد می شوند و علامت اصلی درد کسل کننده در پشت زانو است. وقتی از پله ها بالا می روید یا بعد از مدتی که نشسته اید ، ممکن است درد بدتر شود.
علائم دیگر عبارتند از: مشکل در حرکت زانو از یک نقطه خاص - ضعف زانو- احساس خراشیدگی یا ترک خوردگی هنگام خم شدن و صاف کردن زانو. هنگامی که غضروف آسیب می بیند ، فقط جراحی می تواند غضروف آسیب دیده را برطرف کند.
17- آرتروز: آرتروز یک بیماری دژنراتیو است که در آن غضروف هایی که مفصل زانو را محکم و حمایت می کنند به تدریج از بین می روند. چند نوع آرتریت وجود دارد که می تواند زانوها را تحت تاثیر قرار دهد: آرتروز شایع ترین نوع است. این یک تجزیه تدریجی غضروف است که با افزایش سن رخ می دهد.
در بیماری آرتریت روماتوئید ، سیستم ایمنی بدن به خود بدن فرد و به طور دقیق تر مفاصل آن حمله خواهد کرد. لوپوس یکی دیگر از بیماری های خود ایمنی است که باعث التهاب در زانو و سایر مفاصل می شود و علت درد پشت زانو خواهد بود.
آرتریت پسوریاتیک باعث درد مفاصل و تکه های پوسته پوسته روی پوست می شود. شما می توانید درد آرتروز را با ورزش ، تزریق و داروهای ضد درد کنترل کنید. آرتریت روماتوئید و سایر اشکال التهابی این بیماری با داروهای تعدیل کننده بیماری که پاسخ سیستم ایمنی را تضعیف کرده و التهاب را در بدن کاهش می دهند ، درمان می شوند.
18- ترومبوز ورید عمقی : ترومبوز ورید عمقی یک لخته خون است که در یک ورید عمیق در داخل ساق پا ایجاد می شود. شما در ناحیه پا احساس درد خواهید کرد ، به ویژه هنگامی که از جای خود بلند می شوید. علائم دیگر عبارتند از: تورم ساق پا- گرما در منطقه – پوست سرخ . درمان ترومبوز در اسرع وقت بسیار مهم است. لخته می تواند آزاد شود و به ریه ها برسد.
هنگامی که لخته در شریان ریه قرار می گیرد ، آمبولی ریه رخ می دهد که می تواند زندگی را تهدید کند. ترومبوز ورید عمقی با داروهای رقیق کننده خون درمان می شود. این داروها از بزرگ شدن لخته و از تشکیل لخته های جدید جلوگیری می کند. بدن شما در نهایت لخته را تجزیه می کند. اگر لخته بزرگی خطرناکی دارید ، بدون فوت وقت برای رفع علت درد پشت زانو به پزشک مراجعه کنید.
در ادامه به انواع درمان خانگی درد پس زانو برای تسکین علت درد پشت زانو اشاره شده است:
♦ به عنوان درمان خانگی درد پس زانو به زانو استراحت دهید تا بهبود یابد.
♦ یخ را روی آن به مدت 20 دقیقه و چند بار در روز نگه دارید.
♦ از یک بانداژ فشاری به عنوان درمان خانگی درد پس زانو برای حمایت از زانو استفاده کنید، اما مطمئن شوید که خیلی محکم نیست.
♦ برای تسکین علت درد پشت زانو، زانوی آسیب دیده را روی بالش بالا بیاورید.
♦ به عنوان درمان خانگی درد پس زانو برای برداشتن وزن از روی زانو از عصا استفاده کنید.
♦ قرص برای درد پشت زانو در غالب مسکن های غیر استروئیدی و ضد التهابی به تسکین در شما کمک خواهند کرد.
ممکن است بتوانید درد ناشی از آسیب جزئی ناشی از علت درد پشت زانو را در خانه با کمک درمان خانگی درد پس زانو درمان کنید. اما در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
♦ پای آسیب دیده قرمز است.
♦ زانو یا ساق پا بسیار متورم یا گرم است.
♦ درد شدید
♦ تب
♦ سابقه لخته شدن خون
♦ مشکل در تنفس
♦ در راه رفتن به مشکل بر خورده اید
♦ تغییر در ظاهر مفصل زانو
برای بهبود علت درد پشت زانو در شرایطی ممکن است بیمار قرص تجویز نماید. قرص برای درد پشت زانو شامل تجویز قرص‌های استروئیدی و غیراستروئیدی همچون ایپوبروفن، ناپروکسن، استامینوفین، مفنامیک اسید، ایندومیتاسین، دیکلوفناک و سلکوکسیب خواهد بود.
پیش از مصرف قرص برای درد پشت زانو ضروری است در اسرع وقت با پزشک متخصص خود مشورت کرده و در خصوص مشکلات خود، علائم و عوامل خطر مرتبط با درد زانوی خود با وی مشورت نمایید.
زانو یکی از پر تحریک ترین مفاصل بدن است که هر روزه انجام حرکات بسیاری را برای ما مسیر می کند. با توجه به کاربرد بسیار زانو ، درد در هر ناحیه از آن می تواند بسیار آزاردهنده و مختل کننده باشد. اگر درد مزمنی را در ناحیه زانو تجربه می کنید، در اسرع وقت به پزشک ارتوپد مراجعه کنید و مشکل خود را با او در میان بگذارید.
در مقاله حاضر موارد دیگری از جمله درمان خانگی درد پس زانو و قرص برای درد پشت زانو نیز ارائه شده است.
از انجایی که علت درد پشت زانو متنوع هستند و اکثر انها خوش خیم و قابل درمان هستند اما فراموش نکنید برخی مشکلات مانند اسیب دیدگی های عروقی و لخته ها در سیاهرگ های عمقی پا گاهی با دردهای پشت زانو پا ظهور میکنند در صورت مورد غفلت قرار گرفتن میتوانند عوارض جدی را به دنبال داشته باشند پس به موقع به پزشک مراجعه کنید و درمان را به افراد متخصص و پزشکان ارتوپدی با تجربه بسپارید .