سیاتیک چیست و چه علائمی دارد
شاید تاکنون بارها نام بیماری سیاتیک را شنیده باشید و الان که دچار دردهایی در ناحیه پایین کمر و پا شدهاید به ابتلا به این عارضه مشکوک هستید. باید بدانید که سیاتیک به تنهایی یک بیماری نیست و یکی از عصبهای کارآمد در بدن است. اما زمانی که به هر دلیل تحت فشار قرار گرفته و تحریک میشود، میتواند دردهایی را در یک پا و ناحیه پایین کمر ایجاد کند که تا پایین پا نیز میتوان آن را حس کرد. در این صورت شما باید در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا علت درد بررسی شود و در صورت وجود سیاتیک اقدامات درمانی لازم انجام گیرد. برای اینکه بهتر متوجه شوید سیاتیک چیست و چه علائمی دارد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب:
سیاتیک چیست و چه علائمی دارد؟
سیاتیک به دردی گفته میشود که در امتداد مسیر عصب سیاتیک رخ میدهد و از قسمت پایین کمر در ناحیه لگن و باسن گسترش یافته و تا پایین پا نیز کشیده میشود. به طور معمول، درد ناشی از سیاتیک فقط یک طرف بدن شما را درگیر میکند. سیاتیک اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که دچار خار استخوان در ستون فقرات، فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی شده باشید و به دلیل این آسیب‌ها عصب سیاتیک شما تحت فشار قرار بگیرد. این فشار بیشتر باعث التهاب، درد و اغلب مقداری بیحسی در پای آسیبدیده میشود.
اگرچه درد ناشی از سیاتیک ممکن است شدید و سخت باشد، اما اغلب در طی چند هفته با درمانهای پزشکی غیر جراحی برطرف خواهند شد. افراد دچار سیاتیک شدید که با ضعف پا یا تداخلات ایجاد شده در روده یا مثانه روبرو میشوند، ممکن است برای درمان نیاز به جراحی داشته باشند.
اگر بخواهیم علائم سیاتیک را بررسی کنیم، باید بگوییم دردی است که از ستون فقرات تحتانی (کمر) شما به باسن و پشت ساق پا گسترش می‌یابد و عموماً یک طرف بدن را درگیر میکند. بنابراین در صورت بروز چنین دردی می‌توانید به فشردهسازی عصب سیاتیک شک کنید. اما این را هم در نظر داشته باشید که شما ممکن است تقریباً در هر جایی از مسیر عصبی احساس ناراحتی کنید. درد میتواند در افراد مختلف مبتلا به سیاتیک بسیار متفاوت باشد و از یک درد خفیف تا یک احساس تیز، سوزش یا یک درد طاقت‌فرسا تغییر کند. گاهی اوقات میتواند مانند یک لرزش یا شوک الکتریکی نیز احساس شود. دردهای سیاتیک ممکن است هنگام سرفه یا عطسه بدتر شوند. از طرفی نشستن به مدت طولانی ممکن است علائم سیاتیک را تشدید نماید.
بعضی از افراد مبتلا به درد سیاتیک دچار بیحسی، گزگز یا ضعف عضلانی در پای آسیبدیده میشوند. به علاوه ممکن است در یک قسمت از پا درد داشته باشید و در قسمت دیگر احساس بی حسی داشته باشید.
دلایل ایجاد دردهای سیاتیک چیست؟
حال که متوجه شدید سیاتیک چیست و چه علائمی دارد شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که اصلا دلیل فشرده سازی عصب سیاتیک و دردهای ناشی از آن چیست؟ مهمترین دلایل ایجاد دردهای سیاتیکی عبارتند از:
-
دیسک نخاعی فتق شده
-
خار استخوان و دیسک های باریک شده در ستون فقرات
درد سیاتیک زمانی ایجاد میشود که بر روی عصب سیاتیک توسط ماده ژل مانند دیسک فتقشده در ستون فقرات یا رشد بیش‌ازحد استخوان (خار استخوان) در مهره ها، فشار زیادی وارد شود. به‌ندرت نیز عصب میتواند توسط تومورهای سرطانی فشرده شود و یا توسط بیماریهای زمینهای مانند دیابت، آسیب ببیند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
آسیبهای ناحیه کمری و عوارض آن مانند فشرده سازی عصب سیاتیک و دردهای آزاردهنده سیاتیک هرچه سریعتر تشخیص داده شوند، بهتر درمان و کنترل خواهند شد و احتمال نیاز به جراحی تا حد زیادی کاهش پیدا میکند. بنابراین حالا که دانستید سیاتیک چیست و چه علائمی دارد بهتر است در صورت مشاهده و تجربه علائم در اسرع وقت به متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا موارد بهطور کامل ارزیابی شوند.
سیاتیک خفیف در بیشتر مواقع با گذشت زمان از بین خواهد رفت. اما اگر اقدامات مراقبتی نتوانست علائم شما را تسکین دهد یا درد شما پایدار ماند و شدت آن نیز افزایش یافت، حتما به پزشک مراجعه کنید. مواردی که نیاز به مراجعه به پزشک را افزایش میدهند، عبارتند از:
-
درد ناگهانی و شدیدی در کمر یا پا و یا احساس بیحسی یا ضعف عضلانی در پا
-
دردی که در ناحیه پایین کمر، لگن، باشن و پا به دنبال آسیبدیدگی شدید مانند تصادف رانندگی رخ میدهد.
-
در صورتی که علاوه بر دردهای گفتهشده، در کنترل روده یا مثانه دچار مشکل شده باشید.
روشهای درمان سیاتیک
درمان سیاتیک به شدت آسیب و نظر متخصص شما بستگی دارد. اگر سیاتیک از نوع حاد یا مزمن باشد نیز روشهای درمانی مختلفی برای آن ارائه میشود.
بیشتر آسیبهای سیاتیک حاد به روشهای درمانی زیر پاسخ خوبی میدهند:
-
مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن
-
انجام حرکت‌های ورزشی مانند کششهای سبک یا پیاده روی
-
کمپرس گرم یا سرد
توجه داشته باشید که همه مسکنها برای همه افراد مناسب نیستند. به همین دلیل باید قبل از مصرف آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
برای درمان سیاتیک مزمن معمولاً از ترکیبی از اقدامات مراقبت از خود و درمان پزشکی استفاده میشود که عبارتند از:
-
فیزیوتراپی
-
تجویز برخی از مسکنها
اگر علائم به درمانهای دیگر پاسخ نداده و همچنان تشدید شوند، ممکن است جراحی لازم باشد. گزینه های جراحی عبارتاند از:
-
لامینکتومی کمری که با گشاد شدن نخاع در کمر فشار بر روی اعصاب را کاهش میدهند.
-
دیسککتومی برای برداشتن جزئی یا کامل دیسک فتقشده که باعث ایجاد فشار بر عصب سیاتیک شده است.
چه مواردی خطر ابتلا به سیاتیک را افزایش میدهد؟
همانطورکه پیشتر گفتیم، دردهای سیاتیکی زمانی رخ میدهند که به دلایل گفتهشده، عصب سیاتیک تحت فشار زیاد قرار بگیرد. مواردی وجود دارند که احتمال فشردهسازی عصب سیاتیک را افزایش میدهند. این موارد عبارتاند از:
سن
تغییرات مربوط به سن در ستون فقرات و کاهش ماده داخل دیسک بین مهره که منجر به آسیبهایی مانند دیسک فتق شده و خار استخوان میشوند، شایعترین علل فشرده سازی سیاتیک است.
اضافه وزن و چاقی
چاقی باعث افزایش استرس و فشار بر روی ستون فقرات میشود. در نتیجه میتواند تغییراتی در ستون فقرات ایجاد کند که در نهایت عصب سیاتیک را تحریک کرده و باعث دردهای ناشی از فشزده سازی سیاتیک میشود.
فعالیت در برخی از مشاغل خاص
شغلهایی که شما را مجبور به چرخاندن کمر، حمل بارهای سنگین یا نشستنهای طولانی مدت میکند، میتواند در تحریک عصب سیاتیک نقش داشته باشد. از جمله این مشاغل میتوان به رانندگی با یک وسیله نقلیه موتوری برای مدت طولانی، بنایی، قالی بافی، نشستنهای طولانی مدت پشت کامپیوتر و ... اشاره کرد. البته افرادی هم که در مشاغلی هستند که تحرک کمی دارند و یا به طور کلی از یک سبک زندگی کم تحرک پیروی میکنند، بیشتر از افراد فعال دچار سیاتیک میشوند.
برخی از بیماریهای زمینهای
افرادی که به برخی از بیماریهای زمینهای مانند دیابت مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر آسیبهای عصبی قرار میگیرند.
عوارض ناشی از عدم توجه به درمان دردهای سیاتیک
در صورت بروز دردهای سیاتیک بخصوص اگر بیش از یک هفته طول بکشد، مهم است که به یک متخصص ارتوپد یا متخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا میزان آسیب بررسی شده و اقدامات درمانی لازم انجام شود. با اینکه بیشتر افراد بعد از گذشت چند روز یا چند هفته به طور کامل بهبود خواهند یافت، اما در صورتی که به درمان آن توجه نکنید، سیاتیک میتواند باعث آسیب دائمی عصبی شود. برخی از عوارض عدم توجه به درمان سیاتیک عبارتاند از:
-
از دست دادن احساس در پای آسیبدیده بصورت طولانی مدت یا دائمی
-
احساس ضعف در پای آسیبدیده
-
اختلال در عملکرد روده یا مثانه
روشهای پیشگیری از ابتلا به سیاتیک
پیشگیری از سیاتیک همیشه امکان پذیر نبوده و ممکن است این آسیب در برخی شرایط بیشتر عود کند. اما موارد زیر میتواند در محافظت از کمر شما و کاهش دردهای ناشی از فشرده شدن عصب سیاتیک نقش اساسی داشته باشد:
-
برای قوی نگه‌داشتن کمر، توجه ویژه‌ای به عضلات اصلی خود مانند ماهیچه‌های شکم و کمر خود داشته باشید. از پزشک خود بخواهید فعالیت‌های مناسب را به شما توصیه کند.
-
هنگام نشستن حالت بدنی مناسبی داشته باشید. یک صندلی که پشتیبانی مناسبی از کمر و بازوها داشته باشد و همچنین دارای پایه چرخان باشد، انتخاب کنید. همچنین بهتر است یک بالش یا حوله رول شده را در قسمت گودی کمر خود قرار دهید تا منحنی طبیعی آن حفظ شود.
-
به وضعیت مکانیکی بدن توجه کنید. مثلا اگر مدت طولانی ایستادهاید، هرازچندگاهی یک پا را روی چهارپایه یا جعبه کوچک قرار دهید. وقتی چیزی سنگین را بلند می‌کنید، بگذارید اندام تحتانی شما کار را انجام دهد. مستقیم به بالا و پایین حرکت کنید. پشت خود را بصورت صاف نگه داشته و فقط با زانو خم شوید. همچنین سعی کنید بار را در نزدیکی بدن خود نگه دارید. از بلند کردن و پیچاندن کمر بهطور هم‌زمان خودداری کنید. اگر جسم بیش‌ازحد سنگین است، به‌تنهایی آن را بلند نکنید.
سخن آخر
دردهای ناشی از سیاتیک میتوانند بسیار آزاردهنده باشند. اینکه شما میدانید سیاتیک چیست و چه علائمی دارد، به شما کمک میکند تا در صورت بروز علائم در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید و اقدامات درمانی لازم را بعد از تشخیص نهایی انجام دهید. توجه به درمان به موقع از نیاز به جراحی برای درمان و عوارض ناخوشایندی مانند دردهای مزمن و پایدار یا بیحسی پا جلوگیری میکند.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره لفن‌های موجود در بخش تماس با ما یا لینکهای سمت چپ صفحه استفاده کنید.